ભારતમાં વસ્તી ગણતરીનું કામ આવતા વર્ષથી શરૂ થશે. આ માટેની તૈયારીઓ પંજાબમાં પણ શરૂ થઈ ગઈ છે. સરકારે નગરપાલિકા અને વોર્ડ સીમાનો રેકોર્ડ તૈયાર કરવા માટે એક સર્વે શરૂ કર્યો છે.
નગરપાલિકા અને વોર્ડ સીમાનો સાચો રેકોર્ડ વસ્તી ગણતરી દરમિયાન સાચો ડેટા એકત્રિત કરવા માટેનું પ્રથમ પગલું છે. આ જ કારણ છે કે સ્થાનિક સંસ્થાઓ વિભાગ તેનો ડિજિટલ રેકોર્ડ તૈયાર કરી રહ્યું છે. કેન્દ્ર સરકારે ૩૧ ડિસેમ્બર સુધીમાં આ કાર્ય પૂર્ણ કરવા સૂચનાઓ આપી છે, કારણ કે ૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૬ થી, પંજાબમાં ઘરોની ગણતરી શરૂ થશે.
વિભાગે તમામ મ્યુનિસિપલ સંસ્થાઓમાં ટીમો બનાવી છે, જે નગરપાલિકા અને વોર્ડ સીમાનો રેકોર્ડ એકત્રિત કરવા માટે સર્વે કરી રહી છે. વિભાગ પાસે પહેલાથી જ મોટાભાગના શહેરોનો રેકોર્ડ છે, જેની ફરીથી ચકાસણી કરવામાં આવી રહી છે. ૧૬૬ મ્યુનિસિપલ સંસ્થાઓમાંથી ૧૧૩નો ડિજિટલ રેકોર્ડ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. ૫૫ મ્યુનિસિપલ સંસ્થાઓનું કામ પણ ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ થશે. પહેલી વાર ડિજિટલ વસ્તી ગણતરી કરવામાં આવશે, જેના માટે સરકાર વેબ પોર્ટલ અને મોબાઇલ એપ્લીકેશન લોન્ચ કરશે.
સ્થાનિક સંસ્થાઓ વિભાગે આ માટે એક કંટ્રોલ રૂમ પણ સ્થાપ્યો છે, જ્યાંથી કાર્ય પર નજર રાખવામાં આવશે. ૨૧ ડિસેમ્બર ૨૦૨૪ ના રોજ પાંચ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનો અને ૪૪ મ્યુનિસિપલ કાઉન્સીલો માટે ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી. ચૂંટણી પહેલા મ્યુનિસિપલ અને વોર્ડની સીમાઓમાં ફેરફાર થયા છે. મતદાન થનારા તમામ શહેરોના પુનઃ સર્વેક્ષણમાંથી રેકોર્ડ એકત્રિત કરવામાં આવી રહ્યા છે. ગૃહો પછી, બીજા તબક્કા હેઠળ ૧ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૭ થી વસ્તી ગણતરી શરૂ થવાની છે, જેના માટે ૩૪ લાખ કર્મચારીઓને તાલીમ આપવામાં આવી છે.
વિભાગના જણાવ્યા મુજબ, સર્વેક્ષણ પછી, તમામ મ્યુનિસિપલ સંસ્થાઓ તેમને મ્યુનિસિપલ અને વોર્ડ સીમાઓના ડેટા અને નકશા મોકલી રહી છે, જેને તેઓ જીઓરેફરન્સિંગ ટેકનોલોજી દ્વારા ડિજિટલ રેકોર્ડમાં રૂપાંતરિત કરી રહ્યા છે. કેન્દ્ર સરકાર આ ડેટાનો ઉપયોગ વસ્તી ગણતરી માટે કરશે. રાજ્ય સરકારને ડિજિટલ રેકોર્ડ તૈયાર કરવામાં પણ આમાંથી મદદ મળશે. મોહાલીનો સર્વે તાજેતરમાં પૂર્ણ થયો છે. ૨૦૧૧ ની વસ્તી ગણતરી મુજબ, પંજાબની વસ્તી ૨,૭૭,૪૩,૩૩૮ હતી. જેમાં ૧,૪૬,૩૯,૪૬૫ પુરુષો અને ૧,૩૧,૦૩,૮૭૩ મહિલાઓનો સમાવેશ થાય છે. વસ્તીની દ્રષ્ટિએ પંજાબ ૧૫મા ક્રમે હતું.
