સુપ્રીમ કોર્ટે આજે એક મોટો નિર્ણય આપતા કહ્યું કે ઔદ્યોગિક દારૂ પર કાયદો બનાવવાની રાજ્યની સત્તા છીનવી ન શકાય. દેશની સર્વોચ્ચ અદાલતે ૮ઃ૧ની બહુમતી સાથે આ નિર્ણય આપ્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટની નવ ન્યાયાધીશોની બંધારણીય બેન્ચે ૮ઃ૧ બહુમતીથી ચુકાદો આપ્યો હતો કે રાજ્યો પાસે ઔદ્યોગિક દારૂનું નિયમન કરવાની સત્તા છે.
સુપ્રીમ કોર્ટની ૯ જજાની બંધારણીય બેન્ચે સુપ્રીમ કોર્ટના ૧૯૯૦ના નિર્ણયને પલટી નાખ્યો અને બહુમતીથી આપેલા નિર્ણયમાં ૮ ન્યાયાધીશોએ કહ્યું કે ઔદ્યોગિક આલ્કોહોલનું ઉત્પાદન નશાના હેતુઓ માટે થતું ન હોવા છતાં, આવા તમામ પદાર્થો નશાકારક પદાર્થોની શ્રેણીમાં આવે છે. રાજ્ય સરકારો તેનું નિયમન કરી શકે છે અને કર લાદી શકે છે. જસ્ટીસ બીવી નાગરથનાએ બહુમતીના અભિપ્રાયથી અલગ નિર્ણય આપતાં કહ્યું કે માત્ર કેન્દ્ર (સંસદ) જ તેનું નિયમન કરી શકે છે. ૧૯૯૦ માં, ૭-જજની બંધારણીય બેન્ચે સિન્થેટીક્સ એન્ડ કેમિકલ્સ લિમિટેડ વિ. ઉત્તર પ્રદેશમાં જણાવ્યું હતું કે “નશાકારક દારૂ” નો અર્થ માત્ર નશાકારક દારૂ માટે વપરાતો આલ્કોહોલ છે, અને તે રાજ્ય માટે ઔદ્યોગિક આલ્કોહોલ (રેકટીફાઇડ અથવા ડિનેચર્ડ સ્પિરિટ) ને નિયંત્રિત કરવાનું હતું. સરકારની સત્તાના અવકાશની બહાર છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે આજે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ઔદ્યોગિક દારૂ અંગે કાયદો બનાવવાનો અધિકાર રાજ્ય સરકારને છે. તેની શક્તિ છીનવી શકાતી નથી. રાજ્યો પાસે ઔદ્યોગિક આલ્કોહોલનું નિયમન કરવાની સત્તા છે. જસ્ટીસ બી.વી. નાગરથ્ના, જેમાં નવ જજની બેન્ચનો સમાવેશ થાય છે, તે બહુમતી ચુકાદા સાથે અસંમત હતા કે કેન્દ્ર પાસે ઔદ્યોગિક આલ્કોહોલનું નિયમન કરવાની સત્તા નથી હકીકતમાં, ઔદ્યોગિક દારૂ માનવ વપરાશ માટે નથી. આ આલ્કોહોલનો ઉપયોગ માત્ર ઔદ્યોગિક પ્રવૃત્તિઓ માટે થાય છે.
તમને જણાવી દઈએ કે બંધારણની સાતમી અનુસૂચિ હેઠળ રાજ્યની યાદીની આઠમી એન્ટ્રી રાજ્યોને ‘નશાકારક દારૂ’ના ઉત્પાદન, કબજા, પરિવહન, ખરીદી અને વેચાણ પર કાયદો બનાવવાની સત્તા આપે છે. જ્યારે યુનિયન લિસ્ટની એન્ટ્રી ૫૨ અને કન્કરન્ટ લિસ્ટની એન્ટ્રી ૩૩ એ એવા ઉદ્યોગોનો ઉલ્લેખ કરે છે કે જેમનું નિયંત્રણ “સંસદના અધિનિયમ દ્વારા જાહેર હિતમાં યોગ્ય હોવાનું જાહેર કરવામાં આવ્યું છે.”
બંધારણીય જોગવાઈઓ અનુસાર, સંસદ અને રાજ્ય વિધાનસભા બંને સમવર્તી સૂચિમાં ઉલ્લેખિત વિષયો પર કાયદો બનાવી શકે છે, પરંતુ જો તે જ વિષય પર કોઈ કેન્દ્રીય કાયદો બનાવવામાં આવશે, તો તેને રાજ્યના કાયદાઓ પર અગ્રતા મળશે. સાત ન્યાયાધીશોની બંધારણીય બેંચે આ મુદ્દે ૧૯૯૭માં રાજ્યો વિરુદ્ધ ચુકાદો આપ્યો હતો. ઔદ્યોગિક આલ્કોહોલના ઉત્પાદન પર કેન્દ્રની નિયમનકારી સત્તાઓ અંગેનો મામલો ત્યારબાદ ૨૦૧૦માં નવ ન્યાયાધીશોની બંધારણીય બેંચને મોકલવામાં આવ્યો હતો.
