સુપ્રીમ કોર્ટના પાંચ ન્યાયાધીશોની બેન્ચ મંગળવારે રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલા ૧૪ પ્રશ્નો પર વિચાર કરવા સંમત થઈ છે. વાસ્તવમાં, રાષ્ટ્રપતિ મુર્મુએ સુપ્રીમ કોર્ટના એક નિર્ણય પર આ પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા હતા, જેમાં સુપ્રીમ કોર્ટે રાષ્ટ્રપતિ અને રાજ્યપાલોને બિલને મંજૂરી આપવા માટે સમયમર્યાદા નક્કી કરવા કહ્યું હતું. મુખ્ય ન્યાયાધીશ બીઆર ગવઈ, ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત, ન્યાયાધીશ વિક્રમ નાથ, ન્યાયાધીશ પીએસ નરસિંહા અને ન્યાયાધીશ એએસ ચાંદુરકરની બનેલી બંધારણીય બેંચ ઓગસ્ટના મધ્યથી તેના પર સુનાવણી શરૂ કરશે.
રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ બંધારણની કલમ ૧૪૩ (૧) હેઠળ આપવામાં આવેલી સત્તાઓનો ઉપયોગ કરીને સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતા. બંધારણની કલમ ૧૪૩ (૧) રાષ્ટ્રપતિના સુપ્રીમ કોર્ટ સાથે પરામર્શ સાથે સંબંધિત છે. તેમાં જણાવાયું છે કે, ‘જા કોઈપણ સમયે રાષ્ટ્રપતિને એવું લાગે કે કાયદાનો અથવા હકીકતનો કોઈ પ્રશ્ન ઉદ્ભવી રહ્યો છે, અથવા ઉદ્ભવી શકે છે, જે જાહેર મહત્વનો છે, તો તેના પર સુપ્રીમ કોર્ટનો અભિપ્રાય માંગી શકાય છે. રાષ્ટ્રપતિ તે પ્રશ્ન સુપ્રીમ કોર્ટને મોકલી શકે છે અને કોર્ટ, સુનાવણી પછી, રાષ્ટ્રપતિને તે પ્રશ્ન પર પોતાનો અભિપ્રાય જણાવી શકે છે.’ જાહેરાતરાષ્ટ્રપતિ મુર્મુએ સુપ્રીમ કોર્ટને આ ૧૪ પ્રશ્નો પૂછ્યા-
૧. જા રાજ્યપાલ સમક્ષ કોઈ બિલ રજૂ કરવામાં આવે છે, તો શું રાજ્યપાલ આ વિકલ્પો પર વિચાર કરતી વખતે મંત્રી પરિષદની સલાહથી બંધાયેલા છે?
૨. શું રાજ્યપાલ આ વિકલ્પો પર વિચાર કરતી વખતે મંત્રી પરિષદની સલાહથી બંધાયેલા છે?
૩. શું રાજ્યપાલ દ્વારા કલમ ૨૦૦ હેઠળ લેવામાં આવેલા નિર્ણયની ન્યાયિક સમીક્ષા કરી શકાય છે?
૪. શું કલમ ૩૬૧ કલમ ૨૦૦ હેઠળ રાજ્યપાલ દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયોની ન્યાયિક સમીક્ષાને સંપૂર્ણપણે અટકાવી શકે છે?
૫. શું અદાલતો કલમ ૨૦૦ હેઠળ રાજ્યપાલ દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયો માટે સમય મર્યાદા નક્કી કરી શકે છે, જ્યારે બંધારણમાં આવી કોઈ સમય મર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી નથી?
૬. શું રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા કલમ ૨૦૧ હેઠળ લેવામાં આવેલા નિર્ણયની સમીક્ષા કરી શકાય છે?
૭. શું અદાલતો રાષ્ટ્રપતિને કલમ ૨૦૧ હેઠળ નિર્ણય લેવા માટે સમય મર્યાદા નક્કી કરી શકે છે?
૮. જા રાજ્યપાલે બિલને નિર્ણય માટે અનામત રાખ્યું હોય, તો શું સુપ્રીમ કોર્ટે કલમ ૧૪૩ હેઠળ તેમની સલાહ લેવી જાઈએ?
૯. શું રાજ્યપાલ અને રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા અનુક્રમે કલમ ૨૦૦ અને ૨૦૧ હેઠળ લેવામાં આવેલા નિર્ણયો અમલમાં આવે તે પહેલાં કોર્ટ દ્વારા સાંભળવામાં આવી શકે છે?
૧૦. શું સુપ્રીમ કોર્ટ કલમ ૧૪૨ હેઠળ રાષ્ટ્રપતિ અને રાજ્યપાલની બંધારણીય સત્તાઓમાં ફેરફાર કરી શકે છે?
૧૧. શું રાજ્ય સરકાર કલમ ૨૦૦ હેઠળ રાજ્યપાલની સંમતિ વિના કાયદો ઘડી શકે છે?
૧૨. શું સુપ્રીમ કોર્ટની બેન્ચ કલમ ૧૪૫(૩) હેઠળ બંધારણના અર્થઘટનને લગતા કેસોને સુપ્રીમ કોર્ટની પાંચ જજાની બેન્ચને મોકલવાનો નિર્ણય લઈ શકે છે?
૧૩. શું સુપ્રીમ કોર્ટ એવા નિર્દેશો/આદેશો આપી શકે છે જે બંધારણ અથવા હાલના કાયદાઓ સાથે અસંગત હોય?
૧૪. શું બંધારણ કલમ ૧૩૧ હેઠળ મંજૂરી આપે છે કે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર વચ્ચેના વિવાદનો ઉકેલ ફક્ત સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા જ લાવી શકાય?
