ભારતના પુત્ર શુભાંશુ શુક્લા અવકાશમાં ૨૦ દિવસ અને અવકાશ મથક પર ૧૮ દિવસ વિતાવ્યા પછી આજે પૃથ્વી પર સુરક્ષિત રીતે પાછા ફર્યા છે. શુભાંશુ શુક્લા અને અન્ય ક્રૂ સભ્યોને લઈને ડ્રેગન અવકાશયાન કેપ્સ્યુલ પ્રશાંત મહાસાગરમાં ઉતર્યું. શુભાંશુ શુક્લાનું અવકાશયાન સોમવારે સાંજે લગભગ ૪.૪૫ વાગ્યે આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથકથી અનડોક થયું.
ભારતના પ્રથમ અવકાશયાત્રી તરીકે, જેમણે અવકાશ મથકની મુલાકાત લીધી, તેમણે પોતાના સમર્પણ, હિંમત અને અગ્રણી ભાવનાથી લાખો સપનાઓને પ્રેરણા આપી છે. આપણા પોતાના માનવ અવકાશ ઉડાન મિશન ગગનયાન તરફ આ એક વધુ સીમાચિહ્નરૂપ છે.’
શુભાંશુ શુક્લનું અવકાશયાન પૃથ્વી પર સુરક્ષિત રીતે ઉતર્યું. અવકાશયાન પ્રશાંત મહાસાગરમાં સફળ સ્પ્લેશડાઉન થયું. અવકાશયાન સમુદ્રમાં ઉતરતાની સાથે જ સમગ્ર દેશ આનંદમાં ઉછળી ગયો. આ સાથે શુભાંશુ શુક્લાએ ઇતિહાસ રચ્યો. શુભાંશુ શુક્લા અને અન્ય ક્રૂ સભ્યો સાથે અવકાશયાન સમુદ્રમાં ઉતરતાની સાથે જ દેશમાં લાગણીઓનું મોજું ફરી વળ્યું. શુભાંશુના માતાપિતા ભાવુક અને ગર્વિત થઈ ગયા અને આ ઐતિહાસિક ક્ષણના સાક્ષી બન્યા.
શુભાંશુ શુક્લા અને અન્ય ક્રૂ સભ્યો પૃથ્વી પર સુરક્ષિત ઉતરાણ કર્યા પછી, તેમને સાત દિવસ માટે એકાંતમાં રાખવામાં આવશે. હકીકતમાં, શૂન્ય ગુરુત્વાકર્ષણમાં ૧૮ દિવસ વિતાવ્યા પછી, અવકાશયાત્રીઓ પૃથ્વીના ગુરુત્વાકર્ષણ વાતાવરણમાં સમાયોજિત થવા માટે થોડા દિવસો લે છે. આ સમય દરમિયાન, તેમનું આરોગ્ય નિષ્ણાતો દ્વારા નિરીક્ષણ કરવામાં આવશે. ભારત પાછા ફરતા પહેલા, ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાને અનેક શારીરિક અને માનસિક પરીક્ષણોમાંથી પસાર થવું પડશે.ભારતીય અવકાશયાત્રી શુભાંશુ શુક્લા આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક પર ૧૮ દિવસનું મિશન પૂર્ણ કર્યા પછી ૧૫ જુલાઈ ૨૦૨૫ ના રોજ સુરક્ષિત રીતે પૃથ્વી પર પાછા ફર્યા છે. એક્સિઓમ-૪ મિશન હેઠળ, તેઓ અને તેમના ત્રણ સાથીઓ, કમાન્ડર પેગી વ્હીટસન, પોલેન્ડના સ્લેવોજ ઉજ્નાન્સ્કી-વિસ્નીવસ્કી અને હંગેરીના ટિબોર કાપુ, સ્પેસએક્સ ડ્રેગન અવકાશયાન ‘ગ્રેસ’ પર કેલિફોર્નિયાના સાન ડિએગોના કિનારે પેસિફિક મહાસાગરમાં સ્પ્લેશડાઉન દ્વારા ઉતર્યા.
૨૨.૫ કલાકની મુસાફરી દરમિયાન, અવકાશયાન ૨૭,૦૦૦ કિમી/કલાકની ઝડપે પૃથ્વીના વાતાવરણમાં પ્રવેશ્યું, જ્યાં તાપમાન ૧,૬૦૦ ડિગ્રી સેલ્સીયસ સુધી પહોંચી ગયું. ઉતરાણ પછી, બધા અવકાશયાત્રીઓને તબીબી તપાસ અને સાત દિવસના પુનર્વસન માટે લઈ જવામાં આવ્યા, જેથી તેઓ પૃથ્વીના ગુરુત્વાકર્ષણને ફરીથી અનુકૂલન કરી શકે.
ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાએ આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક પર ૧૮ દિવસ વિતાવ્યા. આ સમય દરમિયાન તેમણે ૬૦ પ્રયોગો કર્યા, જેમાંથી સાત પ્રયોગો ઇસરોના હતા. શુભાંશુ ૨૬૩ કિલો વૈજ્ઞાનિક સાધનો સાથે પૃથ્વી પર પાછા ફરી રહ્યા છે, જે ભવિષ્યમાં અવકાશ કાર્યક્રમોને મોટી મદદ કરી શકે છે. વર્ષ ૨૦૨૭ માં,ઇસરો તેનું પહેલું માનવ મિશન ગગનયાન લોન્ચ કરશે. આવી સ્થિતિમાં, શુભાંશુ શુક્લાનું આ મિશન ઇસરો માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ભારતે મિશન પર શુભાંશુ શુક્લાને મોકલવા માટે ૫૫૦ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ્યા છે. જોકે, અવકાશમાંથી પાછા ફર્યા પછી પણ, શુભાંશુ શુક્લા મુક્ત રહેશે નહીં. તેમને ઘણી અન્ય જટિલ પ્રક્રિયાઓમાંથી પસાર થવું પડશે. ચાલો આવી કેટલીક પ્રક્રિયાઓ વિશે જાણીએ.
ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લા ડ્રેગન ગ્રેસ કેપ્સ્યુલમાંથી સમુદ્રમાં ઉતરશે. નાસાની ટીમ તેમને બચાવ જહાજમાંથી બચાવશે. આ પછી, તેમને કેપ્સ્યુલમાંથી બહાર કાઢીને નાસાના આઇસોલેશન સેન્ટરમાં લઈ જવામાં આવશે. અહીં શુભાંશુ એક અઠવાડિયા સુધી આઇસોલેશનમાં રહેશે. અવકાશ યાત્રામાંથી પાછા ફર્યા પછી આઇસોલેશન જરૂરી છે. આઇસોલેશનમાં લઈ જવામાં આવ્યા પછી શુભાંશુ શુક્લાને ઘણી અન્ય પ્રક્રિયાઓમાંથી પસાર થવું પડશે.
તમારા મનમાં એક પ્રશ્ન ઉદભવે છે કે શુભાંશુ પૃથ્વી પર પાછા ફર્યા પછી તેને આઇસોલેશન સેન્ટરમાં કેમ લઈ જવામાં આવશે? તો ચાલો આનો જવાબ પણ આપીએ. વાસ્તવમાં, કોઈપણ અવકાશયાત્રી માટે અવકાશથી પાછા ફર્યા પછી એકાંતમાં રહેવું જરૂરી છે. આનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે અવકાશમાં શૂન્ય ગુરુત્વાકર્ષણમાં રહેતા હોવા છતાં, તેમના શરીરમાં ઘણા આંતરિક ફેરફારો થાય છે, જેના કારણે જ્યારે તેઓ પૃથ્વી પર પાછા ફરે છે, ત્યારે તેઓ પોતાના પગ પર ઊભા પણ રહી શકતા નથી, તેઓ ચાલવાનું ભૂલી જાય છે. તેમના શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડી જાય છે. આ ઉપરાંત, આઇસોલેશન સેન્ટરમાં એ પણ તપાસવામાં આવે છે કે અવકાશમાં રહેતા તેમના શરીર પર શું અસર થાય છે. આઇસોલેશનમાં તબીબી, વૈજ્ઞાનિક, મનોવૈજ્ઞાનિક પરીક્ષણો કરવામાં આવે છે. અવકાશમાં કોઈ અજાણ્યા બેક્ટેરિયા અથવા વાયરસના ચેપનું જોખમ છે કે કેમ તે પણ તપાસવામાં આવે છે.
ભારતીય વાયુસેનાના ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાના પિતા શંભુ દયાળ શુક્લાએ કહ્યું, ‘શુભાંશુ શુક્લાના સુરક્ષિત ઉતરાણ માટે અમે ભગવાનનો આભાર માનીએ છીએ… સંરક્ષણ મંત્રી રાજનાથ સિંહે પણ શુભાંશુ શુક્લાને આશીર્વાદ આપ્યા અને અમને શુભેચ્છા પાઠવી’.ભારતીય વાયુસેનાના ગ્રુપ કેપ્ટન અને અવકાશયાત્રી શુભાંશુ શુક્લાની બહેન શુચી મિશ્રાએ કહ્યું, ‘તેઓ પાછા ફર્યા છે. આ સમગ્ર દેશ માટે ખૂબ ગર્વની ક્ષણ છે…અમે ખૂબ જ ઉત્સાહિત છીએ’.
ભારતના અવકાશયાત્રી શુભાંશુ શુક્લા અને એક્સિઓમ-૪ મિશનના ત્રણ અન્ય અવકાશયાત્રીઓ આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથકથી પૃથ્વી પર પાછા ફર્યા છે. આ આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક પર ૧૮ દિવસની યાત્રા હતી. પીએમ મોદીએ કહ્યું કે ભારતીય અવકાશયાત્રી શુભાંશુ શુક્લાના પૃથ્વી પર સુરક્ષિત વાપસી પછી આ આપણા મિશન ગગનયાનની દિશામાં વધુ એક સીમાચિહ્નરૂપ છે.
પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ઠ પર કહ્યું, ‘હું સમગ્ર દેશ સાથે ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાનું સ્વાગત કરું છું, જેઓ તેમના ઐતિહાસિક અવકાશ મિશનથી પૃથ્વી પર પાછા ફર્યા છે. આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથકની મુલાકાત લેનારા ભારતના પ્રથમ અવકાશયાત્રી તરીકે, તેમણે તેમના સમર્પણ, હિંમત અને અગ્રણી ભાવનાથી લાખો સપનાઓને પ્રેરણા આપી છે. આપણા પોતાના માનવ અવકાશ ઉડાન મિશન ગગનયાનની દિશામાં આ વધુ એક સીમાચિહ્નરૂપ છે.’
