આ વર્ષ ૨૦૧૮ ની વાત છે. બિહારમાં એક એવો કિસ્સો બહાર આવ્યો હતો જેણે રાજ્ય સરકારની ઊંઘ હરામ કરી દીધી હતી. આ કિસ્સો મુઝફ્ફરપુરના એક બાલિકા ગૃહમાં ૩૪ સગીર છોકરીઓના જાતીય સતામણીનો હતો. આ કૌભાંડના સમાચાર બહાર આવતાની સાથે જ ભારે વિરોધ પ્રદર્શનો થયા હતા અને મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે સમગ્ર કેસની તપાસ સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ ઇન્વેસ્ટિગેશનને સોંપવી પડી હતી. આ પછી આવેલા ખુલાસાઓને કારણે, ૧૧ આરોપીઓને આજીવન કેદની સજા ફટકારવામાં આવી હતી.
૨૦૧૭ માં, ટાટા ઇન્સ્ટીટ્યૂટ ઓફ સોશિયલ સાયન્સિસના સંશોધકોના એક જૂથે બિહાર સરકારના સમાજ કલ્યાણ વિભાગના તત્કાલીન મુખ્ય સચિવ અતુલ પ્રસાદને મળ્યા. આ જૂથે તેના ક્ષેત્રીય કાર્ય પ્રોજેક્ટ ‘કોશિષ’ હેઠળ બિહારમાં ખાનગી રીતે સંચાલિત કન્યા ગૃહોનો સર્વે કરવાની પરવાનગી માંગી. અતુલ પ્રસાદે ટીઆઇએસએસના સંશોધકોના જૂથને સરકારી કન્યા ગૃહોનો પણ સર્વે કરવા કહ્યું. તેનો હેતુ રાજ્યભરમાં આશ્રય ગૃહોની સ્થિતિનો સ્પષ્ટ ચિત્ર મેળવવાનો હતો. એવું કહેવાય છે કે તે સમયે, સમાજ કલ્યાણ વિભાગ ટીઆઇએસએસના સંશોધન દ્વારા રાજ્યભરમાં ચાલતા ૧૧૦ કન્યા ગૃહોની સ્થિતિ સુધારવાના રસ્તાઓ જાણવા માંગતો હતો, જેથી સરકાર દ્વારા તેમના યોગ્ય કાર્ય માટે જરૂરી મદદ પૂરી પાડી શકાય.
પરવાનગી મળ્યા પછી, ટાટા ઇન્સ્ટીટ્યૂટના સંશોધકોએ કન્યા ગૃહોનો સર્વે શરૂ કર્યો. સર્વે દરમિયાન, કન્યા સુધાર ગૃહોના કર્મચારીઓ અને તેમાં રહેતી છોકરીઓ સાથે વાત કરવામાં આવી. વાતચીત દ્વારા, સર્વે ટીમોને લગભગ ૧૫ આશ્રય ગૃહોમાં ઉત્પીડન, બળાત્કાર અને ઉત્પીડનની ફરિયાદો મળી. આમાં, મુઝફ્ફરપુરમાં એક બાલિકા ગૃહ આવી ફરિયાદોનું કેન્દ્ર હતું. ૨૦૧૮ માં ટીઆઇએસએસ દ્વારા આપવામાં આવેલા અહેવાલ મુજબ, મુઝફ્ફરપુરમાં સેવા સંકલ્પ અને વિકાસ સમિતિ દ્વારા સંચાલિત બાલિકા સુધાર ગૃહમાં ૭ થી ૧૭ વર્ષની વયની ૪૨ છોકરીઓને રાખવામાં આવી હતી. તેમાંથી લગભગ ૩૪ છોકરીઓ જાતીય ઉત્પીડન અને ત્રાસની ઘટનાઓનો ભોગ બની હતી. એવું કહેવાય છે કે ટાટા ઇન્સ્ટીટ્યૂટની ટીમે ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૮ માં તેનો અહેવાલ પૂર્ણ કર્યો હતો અને એપ્રિલ ૨૦૧૮ માં નીતિશ કુમાર સરકારને સુપરત કર્યો હતો. જાકે, રાજ્ય સરકારે લગભગ એક મહિના સુધી આ અહેવાલ પર કોઈ કાર્યવાહી કરી ન હતી. દરમિયાન,ટીઆઇએસએસ રિપોર્ટના કેટલાક ભાગો લીક થયા હતા અને રાજ્ય સરકાર પર બાલિકા ગૃહ ઘટના પર ધ્યાન ન આપવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો.
બરાબર એક મહિના પછી, ૨૯ મેના રોજ, રાજ્ય સરકારે વિરોધ વચ્ચે મુઝફ્ફરપુર બાલિકા ગૃહમાં રહેતી છોકરીઓને અન્ય આશ્રય ગૃહોમાં મોકલી દીધી હતી. પીડિતોને મળવા માટે મહિલા પોલીસની એક ટીમ મોકલવામાં આવી હતી. ઉપરાંત, એક ખાસ તપાસ ટીમની રચના કરવામાં આવી હતી. ૩૧ મે ૨૦૧૮ ના રોજ, બિહાર સરકારે આ કેસમાં કાર્યવાહી કરી અને બાલિકા ગૃહ ચલાવતા એનજીઓના વડા બ્રજેશ ઠાકુર સામે એફઆઇઆર દાખલ કરી. આ ઉપરાંત, મહિલા પોલીસ સ્ટેશનમાં આશ્રય ગૃહના પ્રભારી અને સ્થાનિક પત્રકાર સહિત ૧૧ વધુ લોકો સામે કેસ નોંધવામાં આવ્યો હતો. તેમની સામે આઇપીસી અને પોસ્કો એક્ટની કલમો હેઠળ કેસ નોંધવામાં આવ્યો હતો. આ કેસમાં કેટલાક સરકારી કર્મચારીઓને પણ આરોપી બનાવવામાં આવ્યા હતા.
આ દરમિયાન, આ મામલાની તપાસ માટે પટના મેડિકલ કોલેજ હોસ્પિટલમાં એક મેડિકલ બોર્ડની રચના કરવામાં આવી હતી, જેનો રિપોર્ટ જૂનમાં આવ્યો હતો. તેમાં બાલિકા ગૃહમાં રહેતી છોકરીઓ પર જાતીય સતામણી અને બળાત્કારની પુષ્ટિ થઈ હતી. એટલું જ નહીં, તે સમયે બળાત્કારને કારણે કેટલીક છોકરીઓ ગર્ભવતી થઈ હોવાના કથિત અહેવાલો પણ પ્રકાશમાં આવ્યા હતા. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે બાલિકા ગૃહ સાથે સંકળાયેલા લોકોએ તેમના ગર્ભપાતની વ્યવસ્થા પણ કરી હતી.
પીએમસીએચ રિપોર્ટ બહાર આવ્યા પછી, બિહાર સરકારે બાલિકા ગૃહના ડિરેક્ટર બ્રજેશ ઠાકુર અને અન્ય લોકોની ધરપકડ કરી. ઉપરાંત, બાલિકા ગૃહને તાળું મારી દેવામાં આવ્યું. આ સમય દરમિયાન, એવું બહાર આવ્યું કે બ્રજેશ ઠાકુરના સરકારમાં મોટા નેતાઓ અને અધિકારીઓ સાથે સંપર્કો હતા અને તેમના એનજીઓના આધારે, તેઓ રાજ્યમાં પુરસ્કારોના દાવેદારોમાં પણ સામેલ હતા. બ્રજેશ એક અખબાર – પ્રતાહ કમલ – પણ પ્રકાશિત કરતો હતો, જેનો ચલણ ખૂબ વધારે હતું અને બિહાર સરકાર પાસેથી જાહેરાતો મેળવવામાં આવતી હતી.
