બસપાના વડા માયાવતીનો જન્મ દિલ્હીમાં થયો હતો. તેમણે દિલ્હીમાં અભ્યાસથી લઈને નોકરી સુધી બધું જ કર્યું, પરંતુ ઉત્તર પ્રદેશમાં રાજકીય ઊંચાઈઓ હાંસલ કરી. માયાવતીએ દિલ્હીના રાજકારણમાં બસપાના મૂળિયા સ્થાપિત કરવા માટે દરેક રાજકીય યુક્તિ અજમાવી, પરંતુ દિલ્હીમાં તેમને ખાસ સફળતા મળી નહીં. દિલ્હી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં બસપા ફરી એકવાર સંપૂર્ણ તાકાતથી પોતાનું નસીબ અજમાવી રહી છે અને ૭૦ માંથી ૬૯ બેઠકો પર એકલા હાથે ચૂંટણી લડી રહી છે.
માયાવતીએ દિલ્હીની ૬૯ વિધાનસભા બેઠકો પર પોતાના ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે. દલિત-મુસ્લિમનો રાજકીય ઉપયોગ કરતી માયાવતીએ દિલ્હીની કોઈપણ મુસ્લિમ બહુમતીવાળી વિધાનસભા બેઠક પર મુસ્લિમ સમુદાયના કોઈ ઉમેદવારને મેદાનમાં ઉતાર્યા નથી. પછી ભલે તે જૂની દિલ્હીની મુસ્લિમ પ્રભુત્વ ધરાવતી બેઠકો હોય કે પૂર્વ દિલ્હીની બેઠકો. આવી સ્થિતિમાં, એ સ્પષ્ટ છે કે માયાવતીનું ધ્યાન દિલ્હી જીતવા કરતાં ઉત્તર પ્રદેશના રાજકારણ પર વધુ છે, જેના હેઠળ સમગ્ર રાજકીય માળખું વણાયેલું છે.
માયાવતી દિલ્હી ચૂંટણી દ્વારા યુપીને રાજકીય સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. દિલ્હીની ઘણી વિધાનસભા બેઠકો પર મજબૂત દલિત અને મુસ્લિમ સમીકરણ હોવા છતાં, બસપાએ મુસ્લિમ ઉમેદવારો આપવાને બદલે દલિત અને અત્યંત પછાત જાતિઓમાંથી આવતા નેતાઓ પર દાવ લગાવ્યો છે. આ રીતે, શું માયાવતીએ દિલ્હીની મુસ્લિમ બહુમતી ધરાવતી બેઠકો પર હિન્દુ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતારીને બસપાને ભાજપની બી-ટીમ હોવાની કથા તોડવાનો પ્રયાસ કર્યો છે? બસપા દિલ્હીની ૬૯ વિધાનસભા બેઠકો પર ચૂંટણીમાં પોતાનું નસીબ અજમાવી રહી છે, જેમાંથી માયાવતીએ પાંચ બેઠકો પર મુસ્લિમોને ટિકિટ આપી છે. બસપાએ દિલ્હીના આદર્શ નગરથી મોહમ્મદને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે. અબ્દુલ જબ્બર, મો., રિઠાલાથી સંગમ વિહારથી નિયાઝ ખાન, ઝકીઉલ્લાહ, તુગલકાબાદથી અમજદ હસન અને લક્ષ્મી નગર બેઠક પરથી વકાર ચૌધરીને ઉમેદવાર બનાવવામાં આવ્યા છે. આ ઉપરાંત, બાકીની બેઠકો પર બસપાએ હિન્દુ ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે.દિલ્હીના રાજકારણમાં, આદર્શ નગર, સંગમ વિહાર, રિઠાલા, તુગલકાબાદ અને લક્ષ્મી નગર બેઠકોને મુસ્લિમ બહુમતી બેઠકોની શ્રેણીમાં ગણવામાં આવતી નથી કારણ કે અહીં ૧૫ ટકાથી ઓછા મુસ્લિમ મતદારો છે. આમ છતાં, માયાવતીએ આ ૫ બેઠકો પર મુસ્લિમોને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે અને જે બેઠકો પર ૪૦ ટકાથી વધુ મુસ્લિમ મતદારો છે, ત્યાં તેમણે હિન્દુ સમુદાયના ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે.
દિલ્હીની સીલમપુર, બલ્લીમારન, ચાંદની ચોક, મતિયા મહેલ, મુસ્તફાબાદ, ઓખલા, બાબરપુર, કરાવલ નગર અને કિરાડી બેઠકો પર ૩૦ થી ૬૫ ટકા મુસ્લિમ મતદારો છે. આમ છતાં, આ ૯ મુસ્લિમ બહુમતીવાળી બેઠકો પર કોઈ મુસ્લિમ ઉમેદવારને ઉતારવાને બદલે, માયાવતીએ હિન્દુ સમુદાયના ઉમેદવારોને ઉભા રાખ્યા છે. બસપાએ બલ્લીમારનથી સોનુ કુમાર, મતિયા મહલથી તેજરામ, ચાંદની ચોક બેઠક પરથી કાલીચરણ, ઓખલાથી સતીશ કુમાર, સીલમપુરથી દીપક કુમાર, મુસ્તફાબાદથી અશોક કુમાર, કિરાડીથી જુગવીર સિંહ, કરાવલ નગરથી દેવેન્દ્ર કુમાર અને જંગપુરાથી રવિન્દ્ર કુમારને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે. તેના ઉમેદવારોએ બનાવ્યા છે. બસપાએ બાબરપુર બેઠક પરથી કોઈ ઉમેદવાર ઉતાર્યો નથી. દલિત-મુસ્લિમ સમીકરણ હોવા છતાં, બસપાએ મુસ્લિમોને ટિકિટ આપવાને બદલે બિન-મુસ્લિમ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે.
દિલ્હીમાં, મુસ્લિમ અને દલિત સમીકરણને સત્તા સુધી પહોંચવાનો માર્ગ માનવામાં આવે છે. દિલ્હીમાં ૧૨ ટકા મુસ્લિમ અને ૧૭ ટકા દલિત મતદારો છે. આ રીતે, દલિતો અને મુસ્લિમો મળીને લગભગ ૨૯ ટકા છે. કોંગ્રેસે દલિત-મુસ્લિમ સમીકરણના આધારે ૧૫ વર્ષ સુધી દિલ્હી પર શાસન કર્યું છે અને કેજરીવાલ ૧૧ વર્ષથી સત્તામાં છે. દલિત-મુસ્લિમ મતો કેજરીવાલની તરફેણમાં એકત્ર થતાં, કોંગ્રેસ અને બસપા બંને દિલ્હીમાં હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયા છે. જોકે, દલિતો અને મુસ્લિમો સાથે મળીને દિલ્હીમાં ૨૫ થી વધુ બેઠકો પર જીત કે હાર નક્કી કરવાની શક્તિ ધરાવે છે.માયાવતી ચોક્કસપણે દિલ્હીમાં દલિતોને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કરી રહી હોય તેવું લાગે છે, પરંતુ તેમણે મુસ્લિમ સમુદાયના ઉમેદવારને મેદાનમાં ઉતારવાનું ટાળ્યું છે. ખાસ કરીને મુસ્લિમ પ્રભુત્વ ધરાવતી બેઠકો પર, કોઈપણ મુસ્લિમને ટિકિટ આપવાને બદલે, હિન્દુ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતારવામાં આવ્યા છે. આ રીતે, દિલ્હીથી ઉત્તર પ્રદેશને રાજકીય સંદેશ આપવા માટે માયાવતીની રણનીતિ માનવામાં આવી રહી છે. બસપાએ દિલ્હીમાં પોતાના મુખ્ય મતબેંકનું ખાસ ધ્યાન રાખ્યું છે અને તેમને ચૂંટણીમાં ઉતાર્યા છે.માયાવતી પર આરોપ છે કે તેમણે પૈસાના આધારે બસપાને ટિકિટ આપી. દિલ્હીમાં બસપાએ જે રીતે ટિકિટોનું વિતરણ કર્યું છે, તેમાં મોટાભાગના ઉમેદવારો પાર્ટી કેડરના છે.
