જાતિ વસ્તી ગણતરી અંગે સૂત્રો પાસેથી આ સમયના મોટા સમાચાર બહાર આવ્યા છે. જાતિ વસ્તી ગણતરીની તારીખ જાણવા મળી છે. જાતિ વસ્તી ગણતરી ૧ માર્ચ, ૨૦૨૭ થી શરૂ થઈ શકે છે. સૂત્રો અનુસાર, જાતિ વસ્તી ગણતરી ૨ તબક્કામાં કરવામાં આવશે. પહેલા ૪ રાજ્યોમાં જાતિ વસ્તી ગણતરી શરૂ થશે. પ્રથમ તબક્કામાં, જમ્મુ અને કાશ્મીર, લદ્દાખ, ઉત્તરાખંડ અને હિમાચલ પ્રદેશમાં જાતિ ગણતરી હાથ ધરવામાં આવશે. તે ૧ ઓક્ટોબર, ૨૦૨૬ થી શરૂ થશે.
તે જ સમયે, બીજા તબક્કામાં, અન્ય તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં જાતિ ગણતરી શરૂ થશે. તે ૧ માર્ચ, ૨૦૨૭ થી શરૂ થશે. એટલે કે, મેદાની વિસ્તારોમાં જાતિ ગણતરી માર્ચ ૨૦૨૭ થી શરૂ થશે અને પર્વતીય રાજ્યોમાં જાતિ ગણતરી ૧ ઓક્ટોબર, ૨૦૨૬ થી શરૂ થશે.
૨૦૨૧ ની વસ્તી ગણતરી પણ આ જ રીતે બે તબક્કામાં હાથ ધરવાનો પ્રસ્તાવ હતો, પહેલો તબક્કો એપ્રિલ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૦ દરમિયાન અને બીજા તબક્કો ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૧ માં હાથ ધરવાનો હતો. ૨૦૨૧ માં યોજાનારી વસ્તી ગણતરીના પ્રથમ તબક્કા માટેની બધી તૈયારીઓ પૂર્ણ થઈ ગઈ હતી અને ૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૦ થી કેટલાક રાજ્યો / કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ફિલ્ડ વર્ક શરૂ થવાનું હતું. જોકે, દેશભરમાં કોવિડ-૧૯ રોગચાળો ફાટી નીકળવાના કારણે વસ્તી ગણતરીનું કાર્ય મુલતવી રાખવું પડ્યું હતું.
સરકારે તાજેતરમાં જ નક્કી કર્યું હતું કે તે જાતિ વસ્તી ગણતરી કરશે. હકીકતમાં, ૧૮૮૧ થી ૧૯૩૧ સુધી નિયમિતપણે હાથ ધરવામાં આવતી જાતિ વસ્તી ગણતરી ૧૯૫૧ ની પ્રથમ વસ્તી ગણતરીમાં બંધ કરવામાં આવી હતી. વર્ષ ૨૦૧૧ માં, સામાજિક-આર્થિક અને જાતિ વસ્તી ગણતરી હેઠળ જાતિ ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવ્યો હતો પરંતુ આ ડેટાનો સંપૂર્ણ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો ન હતો.
જાતિ વસ્તી ગણતરી એક પ્રક્રિયા છે જેમાં દેશ અથવા પ્રદેશની વસ્તીનું સર્વેક્ષણ કરીને વિવિધ જાતિઓ અને સામાજિક જૂથોની સંખ્યા, સામાજિક-આર્થિક સ્થિતિ અને અન્ય વસ્તી વિષયક માહિતી એકત્રિત કરવામાં આવે છે. તેનો ઉપયોગ ઘણી નીતિઓ અને યોજનાઓમાં થાય છે, જેનો લાભ જનતાને પણ મળે છે અને સરકારને પણ સાચા આંકડા મળે છે.
જાતિ વસ્તી ગણતરી સામાજિક ન્યાય અને સમાનતા સુનિશ્ચિત કરે છે કારણ કે સરકાર તે મુજબ યોજનાઓ બનાવે છે. તે નીતિ નિર્માણમાં મદદ કરે છે અને પછાત સમુદાયોને ઓળખે છે. આ ઓળખ સાથે, આ સમાજ માટે કલ્યાણકારી યોજનાઓ બનાવી શકાય છે અને તેમની સ્થિતિ સુધારી શકાય છે. તે સચોટ ડેટા પૂરો પાડતું હોવાથી, સરકાર સંસાધનોનું યોગ્ય રીતે વિતરણ કરી શકે છે. જે ભેદભાવની શક્યતા ઘટાડે છે. આ ઉપરાંત, તે સામાજિક અસમાનતાઓનું વિશ્લેષણ કરે છે, જે સામાજિક અસમાનતાઓને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
