ગુરુવારે રામ મંદિર પરિસરમાં રામ દરબારની પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી ત્યારે રામનગરીના ઇતિહાસમાં વધુ એક સુવર્ણ પ્રકરણ ઉમેરાયું. મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથ આ ભવ્ય કાર્યક્રમમાં મુખ્ય અતિથિ તરીકે હાજર રહ્યા હતા. ગંગા દશેરાના શુભ પ્રસંગે અભિજીત મુહૂર્તમાં સવારે ૧૧ઃ૨૫ થી ૧૧ઃ૪૦ વાગ્યા સુધી રામ દરબાર સહિત આઠ દેવ વિગ્રહોની પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા થઈ હતી. ગંગા દશેરાના દિવસે તેનો સિદ્ધયોગ પણ રચાઈ રહ્યો હતો. રામેશ્વરમની પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા પણ તે જ દિવસે કરવામાં આવી હતી. અયોધ્યામાં રામ દરબાર અને પરકોટાના મંદિરોની પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા થઈ ગઈ છે. રામ દરબારમાં રાજા રામ, સીતા, ભરત, શત્રુઘ્ન, લક્ષ્મણ અને હનુમાનજીની મૂર્તિઓ છે. બધી મૂર્તિઓ મકરાણાના સફેદ આરસપહાણમાં કોતરેલી છે.
આ પહેલા સવારે છ વાગ્યાથી પ્રાણ પ્રતિષ્ઠાની વિધિ શરૂ થઈ હતી. યજ્ઞ મંડપમાં બધા દેવી-દેવતાઓની પૂજા કરવામાં આવી હતી. પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા શરૂ થતાંની સાથે જ ચારે દિશાઓથી વૈદિક મંત્રોનો અવાજ ગુંજી ઉઠ્યો. બ્રહ્મમુહૂર્તથી જ મંદિર પરિસરમાં પંડિતો, આચાર્યો અને સંતોનો સામૂહિક અવાજ, શંખનો અવાજ અને હવનની સુગંધથી આધ્યાત્મીક વાતાવરણ સર્જાયું હતું.
મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથની હાજરીએ આ ગૌરવપૂર્ણ ક્ષણને વધુ દિવ્ય બનાવી દીધી. મુખ્યમંત્રીએ બધા દેવ વિગ્રહોનો અભિષેક કર્યો. આ પછી, રામ દરબારની મૂર્તિ પરથી આવરણ દૂર કરવામાં આવ્યું. રાજા રામને આભૂષણોથી શણગારવામાં આવ્યા. આ દરમિયાન, અયોધ્યાના ૧૯ સંતો અને ધાર્મિક નેતાઓ પણ આ પ્રસંગે હાજર હતા. આ ઉપરાંત, ટ્રસ્ટ, સંઘ અને વિહિપના અધિકારીઓ પણ હાજર હતા. આ પહેલા, મુખ્યમંત્રીએ હનુમાનગઢીની પણ મુલાકાત લીધી. મુખ્યમંત્રી નિર્ધારિત સમયે સવારે ૧૦.૩૦ વાગ્યે અયોધ્યા પહોંચ્યા. કૃષિ મંત્રી સૂર્ય પ્રતાપ શાહી, અન્ય જનપ્રતિનિધિઓ અને ભાજપના અધિકારીઓએ રામ કથા પાર્કમાં તેમનું સ્વાગત કર્યું.
બુધવારે સવારે ૬ઃ૩૦ વાગ્યાથી બે કલાક સુધી યજ્ઞ મંડપમાં દેવતાઓની પૂજા કરવામાં આવી. અન્નધિવાસ સવારે ૯ થી ૯ઃ૩૦ વાગ્યા સુધી પૂર્ણ થયો. યજ્ઞ મંડપમાં હવન સવારે ૯ઃ૩૫ થી ૧૦ઃ૩૫ સુધી ચાલ્યો. ૧૦ઃ૪૦ થી ૧૨ઃ૪૦ સુધી, રામ દરબાર સહિત તમામ દેવતાઓની મૂર્તિઓનો અભિષેક કરવામાં આવ્યો. મંદિરમાં અભિષેકની પ્રક્રિયા પણ પૂર્ણ થઈ ગઈ હતી જ્યાં દેવતાની મૂર્તિ સ્થાપિત થવાની છે. બપોરે ૨ થી ૩ વાગ્યા સુધી, ઉત્સવ મૂર્તિઓએ પરિસરની મુલાકાત લીધી. આ માટે, રામ દરબારની બધી ઉત્સવ મૂર્તિઓ અને પારકેટાના છ મંદિરોની ઉત્સવ મૂર્તિઓને પાલખી પર ચાંદીના સ્ટૂલ પર બેસાડવામાં આવી હતી અને પરિસરની મુલાકાત લેવામાં આવી હતી.
હવે રામનગરીની પવિત્ર ભૂમિ પર એવો ઇતિહાસ રચાઈ રહ્યો છે, જેની આભા આવનારી પેઢીઓ પણ અનુભવશે. શ્રી રામ જન્મભૂમિ પર ભવ્ય મંદિરનું નિર્માણ પણ સ્થાપત્ય અને વૈજ્ઞાનિક વિચારસરણીનું અજાડ ઉદાહરણ બની રહ્યું છે. રામ મંદિરના પહેલા માળે સ્થાપિત થનારા રામ દરબારનો મહિમા ફક્ત ધાર્મિક જ નહીં, પણ સ્થાપત્યની દ્રષ્ટિએ પણ અજાડ રહેશે. જે આરસપહાણના પથ્થરથી રામ દરબાર બનાવવામાં આવ્યો છે તે માત્ર શક્તિમાં જ અનોખો નથી, પરંતુ તેમાં રહેલી ચમક અને તેજ સદીઓ સુધી ઝાંખી નહીં પડે.
રામ દરબાર બનાવનારા પ્રખ્યાત શિલ્પકાર સત્ય નારાયણ પાંડે કહે છે કે મૂર્તિના નિર્માણ માટે પથ્થરોનો મોટો જથ્થો ખરીદવામાં આવે છે. રામ દરબારના નિર્માણ માટે પસંદ કરાયેલ આરસપહાણનો પથ્થર લગભગ ૪૦ વર્ષ જૂનો છે. નવા આરસપહાણના પથ્થર એટલા સારા ઉપલબ્ધ નથી. તેમનો દાવો છે કે રામ દરબારની મૂર્તિ હજાર વર્ષ સુધી સુરક્ષિત રહેશે. આ પથ્થરની વિશેષતા એ છે કે તેને જેટલું ધોવામાં આવશે, સ્નાન કરાવવામાં આવશે, તેટલી જ તેની ચમક વધશે.
શિલ્પકાર સત્ય નારાયણે કહ્યું કે પથ્થરો પસંદ કરવામાં છ મહિના લાગ્યા. રામ મંદિર ટ્રસ્ટના જનરલ સેક્રેટરી ચંપત રાયે શ્રેષ્ઠ પથ્થર પસંદ કરવાનું કહ્યું હતું. આ પથ્થર પસંદ થયા પછી આઇઆઇટી હૈદરાબાદના વૈજ્ઞાનિકોની એક ટીમે તેની સંપૂર્ણ વૈજ્ઞાનિક તપાસ કરી. આમાં વૈજ્ઞાનિકોની પણ મદદ લેવામાં આવી હતી. હવામાન, સમય અને પર્યાવરણની અસરોનો સામનો કરવાની ક્ષમતા પર ખાસ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું હતું. તેમાં તાકાત, ભેજ શોષણ દર, ઘર્ષણ ક્ષમતા અને તાપમાન સહનશીલતા જેવા પાસાઓનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. વિવિધ પ્રયોગશાળાઓમાં તપાસ બાદ, નિષ્ણાતોએ બાંધકામ માટે લીલી ઝંડી આપી હતી. ત્યારબાદ ટ્રસ્ટ તરફથી બાંધકામને અંતિમ મંજૂરી મળી ગઈ.
શિલ્પકાર સત્યનારાયણ પાંડેએ જણાવ્યું હતું કે રામ દરબારની મૂર્તિની ઊંચાઈ સિંહાસન સહિત કુલ સાત ફૂટ હશે. સિંહાસન લગભગ સાડા ત્રણ ફૂટ ઊંચું છે, જ્યારે સીતારામની મૂર્તિ સાડા ચાર ફૂટ ઊંચી છે. સિંહાસન પર પ્રતિમા મૂક્યા પછી, ઊંચાઈ એકથી દોઢ ફૂટ ઘટી ગઈ છે. આ કિસ્સામાં, કુલ ઊંચાઈ લગભગ સાત ફૂટ થશે. હનુમાન અને ભરતની મૂર્તિઓ બેસવાની મુદ્રામાં છે, જેની ઊંચાઈ અઢી ફૂટ છે. લક્ષ્મણ અને શત્રુÎનની મૂર્તિઓ ઉભા મુદ્રામાં છે, તેમની ઊંચાઈ દરેક ત્રણ ફૂટ છે.
