ગુજરાતની અગ્રણી સહકારી સંસ્થાઓમાંની એક, સુરત જિલ્લા સહકારી દૂધ ઉત્પાદક સંઘ લિમિટેડ, સતત વિવાદોના વંટોળમાં ફસાઈ રહી છે. બે જૂથો વચ્ચેની આંતરિક લડાઈઓ અને વહીવટી અનિયમિતતાઓના આરોપોને કારણે રાજ્યના સહકાર વિભાગે મહત્વનો નિર્ણય લીધો છે. સુમુલ ડેરીના ૭૫ વર્ષના ઇતિહાસમાં પ્રથમ વખત, તમામ ડિરેક્ટરોને દૂર કરીને જાઇન્ટ રજિસ્ટ્રાર એચ.આર. પટેલની કસ્ટોડિયન તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી છે. આ નિમણૂક સુમુલના અમૃત મહોત્સવની ઉજવણી દરમિયાન કરવામાં આવી છે, અને એચ.આર. પટેલે કસ્ટોડિયન તરીકેનો ચાર્જ સ્વીકારી લીધો છે.
સુમુલ ડેરી, જે દૈનિક આશરે ૧૪ લાખ લિટર દૂધની આવક ધરાવે છે, તે સુરત અને તાપી જિલ્લાના હજારો ખેડૂતો અને પશુપાલકોની આજીવિકાનો આધારસ્તંભ છે. જાકે, તાજેતરના વર્ષોમાં ડેરીમાં નાણાકીય ગેરરીતિઓ, દૂધની ખરીદીમાં ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ, અને વહીવટી નિર્ણયોમાં અનિયમિતતાઓના આરોપો ઉઠ્યા છે. આ વિવાદોના કારણે ડેરીની પ્રતિષ્ઠા અને સહકારી ક્ષેત્રની વિશ્વસનીયતા પર અસર થઈ છે. ખાસ કરીને, બે જૂથો વચ્ચેની લડાઈએ સંસ્થાના સંચાલનને ખોરવી નાખ્યું છે, જેના પરિણામે રાજ્ય સરકારે આ કડક પગલું ભરવું પડ્યું.
સુમુલ ડેરીના બોર્ડની મુદત, જે ૨૦૨૦થી ૨૦૨૫ સુધીની હતી, ૯ ઓગસ્ટ, ૨૦૨૫ના રોજ સમાપ્ત થઈ. નવા બોર્ડની ચૂંટણી માટેની દરખાસ્ત જિલ્લા કલેક્ટરને મોકલવામાં વિલંબ થયો છે, જેના કારણે ચૂંટણી પ્રક્રિયા અટકી પડી છે. આ સ્થિતિમાં, રાજ્યના સહકાર વિભાગે સુમુલના સંચાલનને સ્થિર કરવા અને પારદર્શકતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે કસ્ટોડિયનની નિમણૂકનો નિર્ણય લીધો. આ નિર્ણયને આગામી ચૂંટણીઓને લઈને મહત્વનો ગણવામાં આવે છે, જે ડેરીના ભાવિ વહીવટને આકાર આપશે.
જાઇન્ટ રજિસ્ટ્રાર એચ.આર. પટેલ, જેમને કસ્ટોડિયન તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે, તેમની પાસે સહકારી ક્ષેત્રનો લાંબો અનુભવ છે. તેમની નિમણૂકનો હેતુ ડેરીના રોજિંદા કામકાજને સરળ બનાવવા, નાણાકીય પારદર્શકતા સુનિશ્ચિત કરવા, અને ચૂંટણી પ્રક્રિયાને ઝડપથી પૂર્ણ કરવાનો છે.
૧૯૫૧માં સ્થપાયેલી સુમુલ ડેરી ગુજરાતના સહકારી દૂધ ઉત્પાદન ક્ષેત્રમાં મહત્વનું નામ છે. દૈનિક ૧૪ લાખ લિટર દૂધની આવક સાથે, આ સંસ્થા લાખો ખેડૂતોને આર્થિક સ્થિરતા પૂરી પાડે છે. ડેરીના ઉત્પાદનો, જેમાં દૂધ, દહીં, ઘી, આઈસ્ક્રીમ અને અન્ય ડેરી ઉત્પાદનોનો સમાવેશ થાય છે, તે ગુજરાત ઉપરાંત દેશના અન્ય ભાગોમાં પણ લોકપ્રિય છે. જાકે, વારંવાર ઉઠતા વિવાદોએ સંસ્થાની પ્રતિષ્ઠાને નુકસાન પહોંચાડ્યું છે.
