મહારાષ્ટ્રમાં બહુચર્ચિત ‘મજીલાડકી બહિન યોજના’ પરનો વિવાદ વધુ ઘેરો બન્યો છે. ૨ મહિના પહેલા યોજાયેલી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, મહાયુતિ ગઠબંધને મહારાષ્ટ્રમાં એમપીની જેમ આ યોજના લાગુ કરી હતી અને ચૂંટણી પ્રચારમાં તેનો વ્યાપક ઉપયોગ કર્યો હતો. એટલું જ નહીં, ચૂંટણી પહેલા મહિલાઓના બેંક ખાતામાં ૧૫૦૦ રૂપિયાના કુલ ૫ હપ્તા જમા કરવામાં આવ્યા હતા અને એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે ચૂંટણી જીતતાની સાથે જ આ હપ્તો વધીને ૨૧૦૦ રૂપિયા થઈ જશે.
રાજ્યની મહિલાઓએ મહાયુતિને ચૂંટણીમાં વિજય અપાવ્યો, પરંતુ અત્યાર સુધી ૨૧૦૦ રૂપિયાની રકમ તેમના ખાતામાં આવી નથી. રાજ્યના કૃષિ મંત્રીએ તો ત્યાં સુધી કહ્યું કે લડકી બહેન યોજનાને કારણે ખેડૂતોની લોન માફી યોજના પ્રભાવિત થઈ રહી છે. મહારાષ્ટ્ર સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલી ‘મજીલાદકીવાહિન યોજના’ હવે વિવાદમાં આવી ગઈ છે. વિધાનસભા ચૂંટણીમાં વચન આપવામાં આવ્યું હતું કે ચૂંટણી જીત્યા પછી, આ યોજનાની રકમ ૧૫૦૦ રૂપિયાથી વધારીને ૨૧૦૦ રૂપિયા કરવામાં આવશે. પરંતુ ચૂંટણી જીતતાની સાથે જ આ યોજનાના લાભાર્થીઓની તપાસ શરૂ કરવામાં આવી.
આ યોજના હેઠળ મોટી સંખ્યામાં મહિલાઓએ બે વાર નોંધણી કરાવી અને બે વાર પૈસા લીધા હોવાનો આરોપ છે. એક જ ઘરની ૪ થી ૫ મહિલાઓએ આ યોજનાનો લાભ લીધો. જેમની પાસે ચાર પૈડાવાળા વાહન છે તેઓ પણ લાભાર્થી બન્યા અને જેઓ લગ્ન કરીને બીજા રાજ્યમાં ગયા છે તેઓ પણ આ યોજનાના લાભાર્થી બન્યા. એટલું જ નહીં, જેમની વાર્ષિક આવક ૨.૫ લાખ રૂપિયાથી વધુ છે તેઓ પણ આ યોજનાનો લાભ લઈ રહ્યા છે. હવે સરકારી તંત્ર આવા લાભાર્થીઓની યાદી બનાવી રહ્યું છે અને તેમને આ યોજનામાંથી દૂર કરી રહ્યું છે.
અત્યાર સુધીમાં, ૧.૫ કરોડથી વધુ મહિલાઓ આ યોજનામાં જોડાઈ છે, જ્યારે યાદી તૈયાર કર્યા પછી, આ સંખ્યામાં લગભગ ૨૫ લાખનો ઘટાડો થશે. તે જ સમયે, રાજ્યના મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રી અદિતિ તટકરે કહે છે કે પાત્ર લાભાર્થીઓએ ક્રોસ વેરિફિકેશન પ્રક્રિયા વિશે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. અદિતિ તટકરેએ જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા ૨ મહિનામાં, અમને લડકી બેહન યોજનાના લાભાર્થીઓ વિશે કેટલીક ફરિયાદો મળી છે, જેના આધારે ક્રોસ વેરિફિકેશન કરવામાં આવશે. આઇટી વિભાગની મદદ લેવામાં આવી રહી છે. આધાર કાર્ડનું ક્રોસ વેરિફાઇડ કરવામાં આવશે.
તેમણે કહ્યું કે પાત્ર લાભાર્થીઓએ આ પ્રક્રિયા વિશે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. અમારો ઉદ્દેશ્ય એ છે કે મહત્તમ લાભાર્થીઓને યોજનાનો લાભ મળે. પરંતુ અમને મળેલી ફરિયાદોનો ઉકેલ લાવવાની જરૂર છે. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય રાજ્યની મહિલાઓને સશક્ત બનાવવાનો અને તેમને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવાનો છે. જેમના પરિવારની વાર્ષિક આવક ૨.૫ લાખ રૂપિયાથી ઓછી છે.
મહારાષ્ટ્ર સરકારની ‘મજીલાદકીવાહિન યોજના’ અંગે ઘણા વિવાદો ઉભા થયા છે. વિરોધ પક્ષોનો આરોપ છે કે ચૂંટણી લાભ માટે યોગ્ય તપાસ વિના આ યોજના શરૂ કરવામાં આવી હતી, જેના કારણે અયોગ્ય લાભાર્થીઓને પણ તેનો લાભ મળ્યો. શિવસેના યુબીટીના પ્રવક્તા સંજય રાઉતે જણાવ્યું હતું કે સરકારે મત મેળવવા માટે ધોરણોનો કડક અમલ કર્યા વિના લાભાર્થીઓને પૈસા વહેંચ્યા. રાઉત કહે છે, ‘તે ફક્ત એક ચૂંટણી સૂત્ર હતું, ચૂંટણી પહેલા પૈસા આપીને મત લેવામાં આવતા હતા, ત્યારબાદ મામલો સમાપ્ત થઈ ગયો.’
તે જ સમયે, મહારાષ્ટ્રના કૃષિ મંત્રી માણિકરાવ કોકાટેએ પણ આરોપ લગાવ્યો હતો કે લડકી બેહન યોજનાને કારણે ખેડૂતોના લાભ માટેની ઘણી યોજનાઓ બંધ થઈ ગઈ હતી. તેમણે પોતાની સરકાર પર લાડકી બેહન યોજના હેઠળ દર વર્ષે ૪૫ હજાર કરોડ રૂપિયા અને કિસાન કરજ યોજના હેઠળ ૧૫ હજાર કરોડ રૂપિયાનું વિતરણ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો. હવે જો અમારા મંત્રાલયને વધુ પૈસા મળશે તો અમે ખેડૂતોને કિસાન સન્માન યોજનાનો લાભ આપી શકીશું. ગમે તે હોય, સ્ત્રીઓ આ યોજનામાંથી પૈસા લે છે અને ફક્ત વ્યભિચાર પાછળ જ ખર્ચ કરે છે.
તેમણે કહ્યું, ‘તમે બધા જાણો છો કે અમારા ઘરમાં પણ સ્ત્રીઓ છે. સ્ત્રીઓને આપવામાં આવતા પૈસા હવે ફક્ત વેશ્યાવૃત્તિ પાછળ જ ખર્ચવામાં આવે છે. ગર્લ સિસ્ટર સ્કીમના પૈસાનો પણ દુરુપયોગ થયો હતો. બાળકો માટે આ લો, તેમના માટે તે લો. “નકામો ખર્ચ, બીજું કંઈ નહીં.’ તેમનું કહેવું છે કે જે મહિલાઓ લાડલી બેહન યોજના હેઠળ સરકારી પૈસા લઈ રહી છે તેમણે કિસાન સન્માન યોજના હેઠળ પૈસા ન લેવા જોઈએ. મને કહો કે એક મહિલા બે સરકારી યોજનાઓનો લાભ કેવી રીતે મેળવી શકે? સરકારે આ અંગે જીઆર લાવવો જોઈએ.
દરમિયાન, નાયબ મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદેએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે આ યોજના બંધ કરવામાં આવશે નહીં અને પાત્ર લાભાર્થીઓને સહાય મળતી રહેશે. તેમણે કહ્યું કે સરકારે લડકી બહેન યોજના શરૂ કરી હતી પરંતુ વિપક્ષે તેમાં અવરોધ ઉભો કરવાનો પ્રયાસ
કર્યો. હાલમાં, ‘ગર્લ સિસ્ટર સ્કીમ’ બંધ કરવામાં આવી નથી. જોકે, સરકારે સંકેત આપ્યો છે કે પાત્રતા માપદંડોની કડક તપાસ કરવામાં આવશે જેથી માત્ર લાયક લાભાર્થીઓ જ લાભ મેળવી શકે. આનાથી ખાતરી થશે કે યોજનાના ઉદ્દેશ્યો યોગ્ય લાભાર્થીઓ સુધી પહોંચે છે અને કોઈપણ અનિયમિતતા ટાળી શકાય છે.
