બેંક લોકરમાં વસ્તુઓ રાખવી ઠીક છે, પરંતુ તમામ કાયદા અને નિયમો જોણ્યા પછી જ. મોટાભાગે કિંમતી વસ્તુઓ જેમ કે જ્વેલરી વગેરેને બેંક લોકરમાં રાખવાનો રિવાજ છે. અગાઉ એવો નિયમ હતો કે બેંકમાં ચોરી કે લૂંટ થાય તો તેના વળતરની કોઈ ગેરંટી નથી. એટલે કે, તમારી કિંમતી વસ્તુઓ બેંકમાં રાખો, પરંતુ તમારી પોતાની શરતો પર. આમ છતાં લોકો લોકરમાં સામાન રાખતા હતા અને તેની ફી ચૂકવતા હતા. બાદમાં રિઝર્વ બેંકે આ નિયમ બદલ્યો અને વળતર નક્કી કર્યું. નિયમમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે જો લોકરમાંથી સામાન ચોરાઈ જોય, આગ લાગે કે કોઈ છેતરપિંડી થાય તો લોકરની વાર્ષિક ફી (લોકર ક્લેમ)નું ૧૦૦% વળતર આપવામાં આવશે. એ નિયમ અત્યારે ચાલી રહ્યો છે. આવો જ એક કિસ્સો સામે આવ્યો છે જેમાં સુપ્રિમ કોર્ટે નિર્ણય આપ્યો છે.
૮૦ વર્ષની ઉંમરે માણસની આખી જિંદગીની કમાણી ચોરી થઈ ગઈ. ચોરી પણ ઘરમાંથી નહીં પરંતુ બેંકના લોકરમાંથી થઈ હતી. વૃદ્ધે પોતાની મિલકત બેંકમાં જમા કરાવી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટે બેંકને બે મહિનામાં વૃદ્ધોને ૩૦ લાખ રૂપિયાનું વળતર ચૂકવવાનો આદેશ આપ્યો છે. જસ્ટિસ સૂર્યકાન્ત અને જસ્ટિસએએસ ઓકાની બેંચે કહ્યું, “તેમણે બેંકમાં વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો, તેથી તેની જીવનભરની કમાણી ચાલી ગઈ.” તેને આર્થિક નુકસાન તો થયું જ પરંતુ માનસિક પીડા પણ સહન કરવી પડી.
નેશનલ કન્ઝ્યુમર ડિસ્પ્યુટ્સ રિડ્રેસલ કમિશને સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની બોકેરે સ્ટીલ સિટી શાખાને ૩૦ લાખનું વળતર ચૂકવવાનો આદેશ આપ્યો હતો. આ પછી બેંક સુપ્રીમ કોર્ટમાં ગઈ હતી. સુપ્રીમ કોર્ટે બેંકને કહ્યું કે પીડિત ગોપાલ પ્રસાદ મહંતીને માનસિક યાતનામાંથી પસાર થવું પડ્યું
હતું અને તેથી વળતર જરૂરી છે. તમને જણાવી દઈએ કે ૨૫ ડિસેમ્બર ૨૦૧૭ના રોજ બેંકમાં ચોરી થઈ હતી.
બેન્ચે કહ્યું કે, અમે એનસીડીઆરસીના આદેશમાં દખલ કરવા માંગતા નથી. આ મામલે બેંકની અરજી ફગાવી દેવામાં આવે છે. જોકે, કોર્ટે કાયદાનો પ્રશ્ન ખુલ્લો રાખ્યો છે. બેંક તરફથી હાજર રહેલા એડવોકેટ સંજય કપૂરે કહ્યું કે, “આ આદેશથી બેંકની સામે સમસ્યા એ છે કે લોકરમાં શું હતું તે ખબર નથી. મહંતીએ અન્ય ગ્રાહક શશિ ભૂષણ સાથે મળીને દાવો કર્યો હતો કે તેમના ૩૨ લાખની કિંમતના સોનાના દાગીના ચોરાઈ ગયા હતા. આ સિવાય લોકરમાં વધુ વસ્તુઓ હોવાનો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે.
