ઉત્તર પ્રદેશના મદરસા બોર્ડ એક્ટને લઈને સુપ્રીમ કોર્ટે મોટો અને સારો નિર્ણય આપ્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના એ નિર્ણયને રદ કર્યો જેમાં હાઈકોર્ટે યુપીના મદરેસા એક્ટને ગેરબંધારણીય જાહેર કર્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે મદરેસા બોર્ડ એક્ટ બંધારણની કોઈપણ જાગવાઈનું ઉલ્લંઘન કરતું નથી. મતલબ કે મદરેસાઓ ચલાવવા પર હવે કોઈ ખતરો નથી. સુપ્રીમ કોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં એમ પણ કહ્યું છે કે સરકાર મદરેસાના સંચાલનમાં દખલ ન કરી શકે, પરંતુ સરકારે મદરેસામાં શું ભણાવવું જાઈએ, શિક્ષણનું સ્તર કેવી રીતે સુધારવું જાઈએ, બાળકોને મદરેસામાં સારી સુવિધાઓ કેવી રીતે મળવી જાઈએ તે અંગેના નિયમો બનાવવા જાઈએ. . સુપ્રીમ કોર્ટે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે મદરેસામાં ભણતા બિન-મુસ્લીમ બાળકોને ઇસ્લામિક સાહિત્ય વાંચવા અને ઇસ્લામિક રીત-રિવાજાનું પાલન કરવાની ફરજ પાડી શકાય નહીં. ઉપરાંત, સુપ્રીમ કોર્ટે મદરેસામાં આપવામાં આવતી ગ્રેજ્યુએશન અને પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએશનની ડિગ્રીઓને ગેરકાયદેસર જાહેર કરી હતી.
મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની ત્રણ ન્યાયાધીશોની બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે રાજ્ય સરકાર મદરેસાઓને માન્યતા અને નાણાકીય સહાય માટે સારી ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ પ્રદાન કરવા માટે શરતો નક્કી કરી શકે છે. રાજ્ય સરકાર અભ્યાસક્રમો, શિક્ષકોનું લાયકાત સ્તર અને મદરેસાના ડિગ્રી માપદંડો નક્કી કરી શકે છે. શિક્ષકોની નિમણૂક, બાળકોના સ્વાસ્થ્ય અને મદરેસાઓમાં સ્વચ્છતા અને પુસ્તકાલય જેવી સુવિધાઓ માટે નિયમો બનાવવાની રાજ્ય સરકારને સંપૂર્ણ સત્તા છે. સુપ્રીમ કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે મદરેસા બોર્ડ ફાઝીલ અને કામિલને ડિગ્રી આપી શકે નહીં કારણ કે તે યુજીસી એક્ટની વિરુદ્ધ છે. મદરેસાઓને માત્ર આલીમ સુધી જ ડિગ્રી આપવાનો અધિકાર છે. આલિમની ડિગ્રીને ૧૨મું વર્ગ પાસ કરવા સમકક્ષ ગણવામાં આવે છે, જેના આધારે કાલેજ અને યુનિવર્સિટીમાં એડમિશન મળે છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, મદરેસાઓ દ્વારા ગ્રેજ્યુએશન અને પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએશન માટે આપવામાં આવતી ફાઝીલ અને કામિલ ડિગ્રીઓને કોઈ માન્યતા નથી અને આ માટે મદરેસાઓએ પહેલા યુજીસી પાસેથી પરવાનગી લેવી પડશે. સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયનું લગભગ તમામ મોટા મુસ્લીમ સંગઠનોએ સ્વાગત કર્યું છે. જમિયત ઉલેમા-એ-હિંદ અને ઓલ ઈન્ડીયા શિયા પર્સનલ લો બોર્ડે કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટે હાઈકોર્ટની ભૂલ સુધારી છે.
યુપીમાં ૧૬ હજાર ૫૦૦ મદરેસા ચાલી રહી છે. જેમાં ૧૭ લાખથી વધુ બાળકો અભ્યાસ કરે છે. ૨૦૧૭માં મુખ્યમંત્રી બન્યા બાદ યોગી આદિત્યનાથે મદરેસાઓને આધુનિક બનાવવાના પ્રયાસો શરૂ કર્યા હતા. મદરેસા પોર્ટલ બનાવવામાં આવ્યું હતું, જ્યાં યુપીની તમામ મદરેસાઓએ પોતાનું રજીસ્ટ્રેશન કરાવવું પડતું હતું. પરિણામ એ આવ્યું કે ગેરકાયદેસર રીતે ચાલતા પાંચ હજારથી વધુ મદરેસા બંધ થઈ ગયા. બાળકોને છેતરતી અટકાવવા માટે મદરેસાઓમાં વેબકેમ લગાવવામાં આવ્યા હતા. માન્યતા વગરની મદરેસાઓનો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો. યોગી સરકાર આવી ૫૫૮ મદરેસાઓને સહાય પૂરી પાડે છે જેમણે સરકારની મદદ માંગી હતી. આ મદરેસાઓને શિક્ષકો અને કર્મચારીઓનો પગાર સરકાર દ્વારા આપવામાં આવે છે. બાળકોને પુસ્તકો અને મધ્યાહન ભોજન મળે છે. મદરેસાઓને લઈને બે પ્રકારના મુદ્દા હતા. એક, રાજ્ય સરકારોને લાગ્યું કે મદરેસાઓમાં આધુનિક શિક્ષણ આપવામાં આવતું નથી, જ્યાં માત્ર ઇસ્લામિક ગ્રંથોના અભ્યાસ પર વધુ ભાર આપવામાં આવે છે. બીજી બાજુ, મદરેસાઓ ચલાવનારાઓને લાગ્યું કે સરકારો મદરેસાઓ પર કબજા કરવા માંગે છે અને તેમની કામગીરીમાં દખલ કરે છે. સુપ્રીમ કોર્ટે બંનેનો જવાબ આપ્યો.
સરકારો મદરેસાના સંચાલનમાં દખલ કરી શકશે નહીં, પરંતુ તેઓ નક્કી કરી શકે છે કે મદરેસામાં શું ભણાવવું જાઈએ, અભ્યાસક્રમ શું હોવો જાઈએ, વિષયો શું હોવા જાઈએ. આ નિર્ણયને આવકારવો જાઈએ. જેઓ મદરેસાઓ ચલાવે છે તેઓએ આ તકનો ઉપયોગ કરીને આધુનિક શિક્ષણનો પરિચય કરાવવો જાઈએ જેથી કરીને મદરેસાઓમાં ભણતા બાળકો પછીથી સારી કોલેજામાં પ્રવેશ મેળવી શકે, ડોક્ટર, એન્જીનિયર, વકીલ અને આઈટી પ્રોફેશનલ બની શકે. બીજી તરફ, મદરેસાઓમાં આતંકવાદીઓને તાલીમ આપવામાં આવે છે તેવો પ્રચાર બંધ થવો જાઈએ. બે-ચાર જગ્યાએ અમુક મૌલાના કે મૌલવીઓના મદરેસાઓના દાખલા આપીને તમામ મદરેસાઓને બદનામ ન કરવી જાઈએ. દુઃખની વાત એ છે કે રાજકીય પક્ષોને આમાં પણ રાજકીય મુદ્દો જાવા મળ્યો. આ મદરેસાઓમાં ભણાવતા શિક્ષકોના પગાર પૂરતું સીમિત હતું, જ્યારે ખરી જરૂરિયાત મદરેસાઓની શિક્ષણ પ્રણાલી, ત્યાં ભણાવતા શિક્ષકોની લાયકાત અને મદરેસાઓમાં પુસ્તકાલય જેવી સુવિધાઓ સુધારવાની છે. બધાએ સાથે મળીને આ પ્રયાસ કરવો જાઈએ.
