જમ્મુ-કાશ્મીરનું રાજકીય વાતાવરણ બદલાઈ ગયું છે. કાશ્મીરની રાજનીતિમાં અલગતાવાદી નેતાઓ લાંબા સમયથી ચૂંટણીનો બહિષ્કાર કરી રહ્યા છે અને જા તેઓ મતદાન કરશે તો લોકોને મારી નાખવાની ધમકી આપતા હતા. કલમ ૩૭૦ નાબૂદ કર્યા પછી, અલગતાવાદીઓ હવે જમ્મુ અને કાશ્મીરની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ગોળીઓ છોડીને મતદાનના માર્ગ પર પાછા ફરતા જાવા મળે છે. આ વખતે અનેક અલગતાવાદીઓ વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં પોતાનું નસીબ અજમાવવા આવ્યા છે, જે ઘાટીના રાજકારણમાં મોટા ફેરફારનો સંકેત આપે છે.
વિધાનસભાની ચૂંટણી લડી રહેલા ભાગલાવાદીઓ પાછળ એન્જીનિયર રાશિદ આશાના કિરણ તરીકે ઉભરી આવ્યા છે. ૨૦૨૪ની લોકસભા ચૂંટણીમાં અલગતાવાદી નેતા એન્જીનિયર રશીદે ઓમર અબ્દુલ્લા અને સજ્જાદ લોન જેવા નેતાઓ સામે ચૂંટણી લડી હતી અને જંગી મતથી જીતીને સાંસદ બન્યા હતા. જેના કારણે હવે અલગતાવાદીઓએ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પોતાનું નસીબ અજમાવવાનું નક્કી કર્યું છે. મીરવાઈઝ ઉમર ફારૂકના નેતૃત્વમાં પ્રતિબંધિત સંગઠન જમાત-એ-ઈસ્લામી અને હુર્રિયત સાથે જાડાયેલા ઘણા નેતાઓએ વિધાનસભા ચૂંટણી લડી છે.
જમાત-એ-ઈસ્લામી (જમ્મુ અને કાશ્મીર)ના ચાર ભૂતપૂર્વ નેતાઓએ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં અપક્ષ ઉમેદવાર તરીકે ઉમેદવારી નોંધાવી છે. તલત મજીદ પુલવામા વિધાનસભા બેઠક પરથી, સ્યાર અહેમદ રેશી કુલગામ વિધાનસભા બેઠક પરથી, નઝીર અહેમદ બટ્ટ દેઓસર વિધાનસભા બેઠક પરથી ચૂંટણી લડી રહ્યા છે. આ નેતા જમાત-એ-ઈસ્લામી સાથે સંકળાયેલા છે, જેના પર સરકારે પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. શોપિયાથી સર્જન બરકાતીનું નામાંકન રદ કરવામાં આવ્યું છે.
જમાત-એ-ઈસ્લામીએ ૧૯૮૭થી લોકતાંત્રિક પ્રવૃત્તિઓનો બહિષ્કાર કર્યો હતો. આટલું જ નહીં, સંસદ હુમલાના દોષી અફઝલ ગુરુના ભાઈ એજાઝ ગુરુ પણ આ ચૂંટણીમાં પોતાનું નસીબ અજમાવી રહ્યા છે, તે ઉત્તર કાશ્મીરની સોપોર વિધાનસભા બેઠક પરથી ચૂંટણી લડવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. અલગતાવાદીઓએ કલમ ૩૭૦ નાબૂદ કર્યા બાદ ચૂંટણી લડવા માટે તહરીક-એ-આવામ નામની પાર્ટી બનાવી છે, પરંતુ હજુ સુધી ચૂંટણી પંચમાં પાર્ટીની નોંધણીની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થઈ નથી. આવી Âસ્થતિમાં તમામ અપક્ષો મેદાનમાં છે.
મીરવાઈઝ ઉમર ફારુકની આગેવાની હેઠળના હુર્રિયત (એમ)ના સભ્ય અને અલગતાવાદી સંગઠન જમ્મુ અને કાશ્મીર નેશનલ પીપલ્સ પાર્ટીના વડા સૈયદ સલીમ ગિલાની રવિવારે મહેબૂબા મુફ્તીની હાજરીમાં પીડીપીમાં જાડાયા હતા. સલીમ ગિલાની શ્રીનગરની ખાનયાર બેઠક પરથી પીડીપીના ઉમેદવાર તરીકેચૂંટણી લડી શકે છે, જ્યાં તેમનો સામનો નેશનલ કોન્ફરન્સના મહાસચિવ અને છ વખતના ધારાસભ્ય અલી મોહમ્મદ સાગર સાથે થશે. હુર્રિયત સાથે સંકળાયેલા આગા સૈયદ હસન પણ પીડીપીમાં જાડાયા છે. આગા પરિવારના ત્રણ સભ્યો ચૂંટણી લડવાનું વિચારી રહ્યા છે. આગા સૈયદ મુન્તઝીર, આગા સૈયદ અહેમદ અને આગા સૈયદ મહમૂદ.
આગા મેહમૂદ નેશનલ કોન્ફરન્સની ટિકિટ પર ચૂંટણી લડે તેવી શક્યતા છે, જ્યારે આગા સૈયદ અહેમદ અવામી નેશનલ કોન્ફરન્સની ટિકિટ પર ચૂંટણી લડશે, જે તમામ મતવિસ્તારમાં શિયા મતદારોનું સમર્થન મેળવવાનો પ્રયાસ કરશે. શ્રીનગર સંસદીય બેઠકના સાંસદ આગા રુહુલ્લાહ મેહદી એ જ આગા કુળના છે, જે રાજકીય રીતે અલગ-અલગ પક્ષોમાં વહેંચાયેલા છે. આગા સૈયદ મુન્તાજીરે કહ્યું કે ચૂંટણી લડવાનો અને મુખ્ય પ્રવાહમાં જાડાવાનો તેમનો નિર્ણય સત્તા માટે નથી, પરંતુ હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા યુવાનોનો અવાજ ઉઠાવવાનો હતો.
કાશ્મીરમાં સલીમ ગિલાનીને ઘણા લોકો ઓળખતા નથી, પરંતુ તેઓ મીરવાઈઝ જૂથના મહત્વના સભ્ય હતા, કારણ કે ૨૦૦૫માં તેમને હુર્રિયત કોન્ફરન્સ દ્વારા કાશ્મીરી પંડિતોની પરત વાટાઘાટો માટે વાર્તાલાપ કરનાર તરીકે નામ આપવામાં આવ્યું હતું. સલીમે ૨૦૧૫માં મીરવાઈઝની આગેવાની હેઠળની હુર્રિયત કોન્ફરન્સ છોડી દીધી હતી. સલીમે કહ્યું કે તેઓ ૩૫ વર્ષથી હુર્રિયત કોન્ફરન્સ સાથે જાડાયેલા છે અને તેમને હુર્રિયત સાથેના તેમના ભૂતકાળના જાડાણ પર હજુ પણ ગર્વ છે અને હવે તેઓ મુખ્ય પ્રવાહની પાર્ટીમાં જાડાવા માટે સમાન ગર્વ અનુભવે છે. મહેબૂબા મુફ્તીએ પાર્ટીમાં જાડાવા બદલ હુર્રિયત નેતાનો આભાર માન્યો અને કહ્યું કે તે ઈચ્છે છે કે નવા સભ્યો પીડીપીની ટિકિટ પર આગામી ચૂંટણી લડે. આ સિવાય પીડીપી પ્રમુખે આશા વ્યક્ત કરી કે પૂર્વ હુર્રિયત નેતા શ્રીનગરમાં પાર્ટીને મદદ કરશે અને જા તેઓ ચૂંટણી લડવા માંગે છે તો તેમના માટે દરવાજા ખુલ્લા છે.
