બાળકનું વેકેશન એટલે દરેકે દરેક મા-બાપ માટે તો જાણે એક પ્રકારનું ટેન્શન. બાળકોનું વેકેશન પડશે એટલે ઘરમાં બાળકો દ્વારા થતા ત્રાસનું ટેન્શન, બાળકોનું વેકેશન પડતા પહેલાં જ માતા-પિતા મૂંઝવણમાં મૂકાઇ જતા હોય છે. પણ એને ટેન્શન ન માનતાં બાળકોને રચનાત્મક બનાવવાનો અવસર ગણી વેકેશનનું સુદ્દઢ આયોજન એવી રીતે કરો કે જેથી એનું વેકેશન એળે ન જતાં તેને રચનાત્મક અને “એકટીવ બનાવવામાં સહાયક બને, આધુનિક સમયના માતા-પિતા બાળકોને કોઇકને કોઇક એકટીવિટીમાં જાડી દેવા તથા તેમના નવરાશના સમયમાં બાળકો કંઇક નવી વસ્તુ જાણે તથા સમજે અને શીખે તથા તેમના સમયનો સદુપયોગ થાય એમ વિચારીને બાળકોને અલગ અલગ પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે અને પૂરતો સહકાર આપે છે.
વેકેશન પડતાંની સાથે જ હોબી કલાસ, એકટીવીટી કલાસ, સમર કેમ્પ વગેરેની જાહેરાતોનાં રાફડા ફાટી નીકળે છે. સામાન્ય માણસો પણ કયારેક કમને આ દોડમાં જાડાય છે. પરંતુ, હકકીતમાં ઘેટાના ટોળામાં ઘૂસવા જેવું જ છે. અહીં, બાળકોનાં વેકેશનને ધ્યાનમાં રાખીને કેટલાંક સૂચનો આપ્યા છે. આમાંથી, થોડાં સૂચનોને પણ તમે અનુસરસો તો ચોક્કસ તમારૂં વેકેશન આનંદદાયક બનશે તથા તમારા બાળકની શારીરિક અને માનસિક શક્તિઓ પણ ખોલશે જ. આ સિવાય તમારા બાળકનાં ભણતર માટે પૈસાની બચત પણ થશે.
(૧) બાળકને એક રંગીન ટાઇમટેબલ બનાવી આપો અથવા તેની પાસે બનાવડાવો, જેથી તે કઇ પ્રવૃત્તિમાં કેટલો સમય આપે છે તે જાણી શકાય.
(ર) દરેક વસ્તુ તેની જગ્યાએ મૂકવી તેમજ હાઇજેનિક કેવી રીતે બનવું તેનો ચાર્ટ બનાવડાવો.
(૩) બાળકોને ઘરનું એકાદું નાનું – મોટું કામ સોંપી દો, જેથી તેનામાં જવાબદારીનું ભાન આવે.
(૪) જા તમારૂં બાળક ૩ વર્ષથી મોટું હોય ન્યૂઝ પેપર જાહેરાતનાં પેમ્ફલેટ અને મેગેઝિનોમાં આવતા આલ્ફાબેટ કે મૂળાક્ષરો ઉપર જેવી નિશાનીઓ મૂકી તેમને શોધવાનું કામ સોંપી દો અથવા રંગીન પેન્સીલ વડે તેની ઉપર ટ્રેસીંગ પણ કરાવી શકાય.
(પ) જા બાળક ૬ વર્ષથી મોટી ઉંમરનું હોય તો તેનાં ભણતરનાં માધ્યમ (ગુજરાતી કે અંગ્રેજી) સિવાય અન્ય ભાષાઓ પણ શીખવાડો.
(૬) રોજિંદા કરિયાણાં, શાકભાજી, ધોબી કે પસ્તી પેપરવાળાનો હિસાબ રાખવાનું કામ પણ તેને સોંપી શકાય.
(૭) ઘરમાં રહેલી પૌરાણિક ધાર્મિક કથાઓ પણ તેને કહો અને તેનાં મિત્રો સાથે નાટકરૂપે તે ભજવવા પ્રેરો, તેનાથી તેનું ચારિત્ર્ય ઘડતર પણ થશે.
(૮) તેમને લીંબુ, શરબત, સલાડ કે ફળ કાપતાં પણ શીખવી શકાય.
(૯) દરજી પાસેથી કાપડનાં નાના – નાનાં ટુકડાં લાવી તેને કાપીને તેમાંથી સરસ મજાનું વોલપીસ બનાવતા શીખવાડો.
(૧૦) ઘરમાં પડેલાં જૂના ટીનનાં ડબ્બા, કલરિંગ પેપર, બટન વગેરે આપીને તેમાંથી નવુ પેન સ્ટેન્ડ કે ફલાવર વાઝ પણ બનવડાવી શકો છો.
(૧૧) જૂના ન્યૂઝ પેપરમાંથી કટિંગ કરીને જુદી-જુદી ડિઝાઇનના કપડાં બનાવતાં શીખવો, જેને ગુંદર અને સેલોટેપથી ચોંટાડતા પણ શીખવાડો.
(૧ર) ઘરમાં મંદિર અને પૂજાના વાસણોની સફાઇનું કામ પણ તેને સોંપી શકાય છે.
(૧૩) તેના કબાટની સફાઇ કરવાનું પણ કહી શકો છો. જેમ કે, પીન, રબ્બર વગેરે અલગ અલગ ડબ્બાઓમાં મૂકવા, ચપ્પલ – શૂઝની સફાઇ કેવી રીતે કરવી ? તે પણ શીખવી શકાય.
(૧૪) ટી.વી.માં માત્ર મનપસંદ કાર્ટૂન જ નહીં પરંતુ રોજિંદા જીવનમાં બનતી મહત્વની ઘટનાઓ પણ સમાચારોમાં બતાવો, તે વિષે ચિત્રો દોરવાની કે લખવાની આદત પાડો.
(૧પ) ઘરમાં દાદા-દાદી કે અન્ય વડીલો પાસેથી સાંભળેલી નાની પણ મહત્વની વાતો પોતાની ડાયરીમાં લખતાં શીખવો, વારસાની જાળવણીના પાઠ તે આવી રીતે પણ શીખી શકશે.
(૧૬) તેને બગીચામાં માત્ર રમવા જ ના લઇ જાઓ, પરંતુ ત્યાં કલર પેÂન્સલ લઈ જઇને ચિત્રો દોરતાં કે વાર્તા લખતાં પણ શીખવો.
(૧૭) તેમનાં મિત્રોને પોતાનાં રમકડાં લઇને બોલાવો અને પરસ્પર રમકડાં બદલી રમવા માટે કહો, આનાથી તમારૂ બાળક “જૂનાં રમકડાથી કંટાળી ગયો છું, મને નવા રમકડા જાઇએ.” એવી જીદ પણ નહીં કરે.
(૧૮) તેનાં મિત્રોને ભેગાં કરી જુદી-જુદી રમતોની, ચિત્રોની, અભિનયની, નિબંધ લેખન, વક્તૃત્વ, સામાન્ય ગાયન વગેરેની હરિફાઇઓ પણ યોજા.
(૧૯) ઉનાળા વેકેશનના સમયગાળા દરમિયાન અગાઉથી જ કેટલીક જગ્યાએ “સમર કેમ્પ”નું આયોજન કરવામાં આવે છે. “સમર કેમ્પ”માં બાળકોને વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ કરાવવામાં આવે છે. જેના દ્વારા બાળકોને બાહ્ય અને આંતરિક જ્ઞાન મળે છે તથા તેમની એકાગ્રતા અને એકલતાની જે ફરિયાદ હોય છે તે દૂર થઇ જાય છે. તેના સમયનો સદુપયોગ થાય છે.
(ર૦) આમ આવી પ્રવૃત્તિઓમાં જાડાવાં તથા ભાગ લેવાના કારણે બાળક વ્યસ્ત બની જાય છે. પોતાનો સમય રમવામાં, ખાવા-પીવામાં તેમજ આ બધી અન્ય
પ્રવૃત્તિમાં લાગી જવાના કારણે બાળક એકલવાયુ ન બનતા પ્રવૃત્તિમય બની જાય છે. પરિણામે તે ચીડિયું બનતું નથી.
બાળકોની આ પ્રવૃત્તિઓમાં માત્ર માતાઓ જ નહીં, પરંતુ ઘરનાં વડીલો અને મોટા ભાઇ-બહેનો પણ ભાગ લેશે તો આ વખતનું વેકેશન જરૂર યાદગાર સંસ્મરણ બની રહેશે.
