મોટી સંખ્યામાં પક્ષોએ એક સાથે ચૂંટણી યોજવાનું સમર્થન કર્યું છે. અમે આગામી કેટલાક મહિનામાં સર્વસંમતિ બનાવવાનો પ્રયાસ કરીશું.
(એ.આર.એલ),નવીદિલ્હી,તા.૧૮
વન નેશન વન ઈલેક્શનના પ્રસ્તાવને મોદી કેબિનેટની મંજૂરી મળી ગઈ છે. અત્રે જણાવવાનું કે પૂર્વ રાષ્ટÙપતિ રામનાથ કોવિંદના નેતૃત્વવાળી સમિતિએ વન નેશન વન ઈલેક્શનની સંભાવનાઓ પર માર્ચમાં પોતાનો રિપોર્ટ સોંપ્યો હતો. વન નેશન વન ઈલેક્શનના પ્રસ્તાવને મોદી કેબિનેટની મંજૂરી મળી ગઈ છે.
કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વની વૈષ્ણવે કહ્યું કે કેન્દ્રીય કેબિનેટે ‘એક રાષ્ટÙ, એક ચૂંટણી’ પર કોવિંદ સમિતિના અહેવાલને સ્વીકારી લીધો છે. એક સાથે ચૂંટણી યોજવા માટે કોવિંદ સમિતિને વ્યાપક સમર્થન મળ્યું છે. કેબિનેટે સર્વાનુમતે પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપી છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે કોવિંદ સમિતિની ભલામણો પર ભારતભરના વિવિધ મંચો પર ચર્ચા કરવામાં આવશે. મોટી સંખ્યામાં પક્ષોએ એક સાથે ચૂંટણી યોજવાનું સમર્થન કર્યું છે. અમે આગામી કેટલાક મહિનામાં સર્વસંમતિ બનાવવાનો પ્રયાસ કરીશું.ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિએ પ્રથમ તબક્કા તરીકે લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણી એકસાથે કરાવવાની ભલામણ કરી છે. એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે ૧૦૦ દિવસમાં સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ કરાવવામાં આવશે. સમિતિએ ભલામણોના અમલીકરણ પર વિચારણા કરવા માટે એક ‘અમલીકરણ જૂથ’ની રચના કરવાની પણ દરખાસ્ત કરી છે. સમિતિના મતે એકસાથે ચૂંટણી યોજવાથી સંસાધનોની બચત થશે. વિકાસ અને સામાજિક સમરસતાને પ્રોત્સાહન મળશે. લોકશાહી માળખાનો પાયો મજબૂત થશે. આનાથી ‘ભારત, જે ભારત’ની આકાંક્ષાઓને સાકાર કરવામાં મદદ મળશે.સમિતિએ રાજ્ય ચૂંટણી સત્તાવાળાઓ સાથે પરામર્શ કરીને ચૂંટણી પંચ દ્વારા એક સમાન મતદાર યાદી અને મતદાર ઓળખ કાર્ડ તૈયાર કરવાની પણ ભલામણ કરી હતી. હાલમાં, ભારતીય ચૂંટણી પંચ માત્ર લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓનું ધ્યાન રાખે છે. નગરપાલિકાઓ અને પંચાયતોની સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ રાજ્ય ચૂંટણી પંચ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવે છે. એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે સમિતિએ ૧૮ બંધારણીય સુધારાઓની ભલામણ કરી છે, જેમાંથી મોટા ભાગનાને રાજ્ય વિધાનસભાના સમર્થનની જરૂર રહેશે નહીં. જા કે, આ માટે કેટલાક બંધારણીય સુધારા બિલની જરૂર પડશે, જેને સંસદે પસાર કરવા પડશે.
સિંગલ વોટર લિસ્ટ અને સિંગલ વોટર આઈડી કાર્ડ સંબંધિત કેટલાક પ્રસ્તાવિત ફેરફારોને ઓછામાં ઓછા અડધા રાજ્યોના સમર્થનની જરૂર પડશે. આ ઉપરાંત કાયદા પંચ પણ એકસાથે ચૂંટણી યોજવા અંગે પોતાનો રિપોર્ટ ટૂંક સમયમાં લાવવા જઈ રહ્યું છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી આના પ્રબળ સમર્થક રહ્યા છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, લો કમિશન ૨૦૨૯થી સરકારના ત્રણેય સ્તરો, લોકસભા, રાજ્ય વિધાનસભાઓ અને નગરપાલિકા-પંચાયતો જેવી સ્થાનિક સંસ્થાઓ માટે એકસાથે ચૂંટણીની ભલામણ કરી શકે છે. ત્રશંકુ ગૃહ જેવા મામલામાં એકતા સરકારની જાગવાઈની ભલામણ કરી શકે છે.અત્રે જણાવવાનું કે પૂર્વ રાષ્ટÙપતિ રામનાથ કોવિંદના નેતૃત્વવાળી સમિતિએ વન નેશન વન ઈલેક્શનની સંભાવનાઓ પર માર્ચમાં પોતાનો રિપોર્ટ સોંપ્યો હતો. આ રિપોર્ટમાં જે સૂચનો આપવામાં આવ્યા હતા તે મુજબ પહેલા પગલાં તરીકે લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એક સાથે કરાવવી જાઈએ. વન નેશન વન ઈલેક્શન માટે એક સમિતિ બનાવવામાં આવી હતી જેના ચેરમેન પૂર્વ રાષ્ટÙપતિ રામનાથ કોવિંદ હતા. કોવિંદે પોતાનો રિપોર્ટ સોંપ્યો જેના પર મોદી કેબિનેટમાં ચર્ચા બાદ સર્વસંમિતિથી મંજૂરી આપવામાં આવી. જા કે આગળ સફર હજુ સરળ નથી. આ માટે બંધારણીય સંશોધન અને રાજ્યની મંજૂરી મળવી પણ જરૂરી છે. ત્યારબાદ તેને લાગૂ કરવામાં આવશે.સમિતિએ આપેલા રિપોર્ટ મુજબ પહેલા પગલાં તરીકે લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એક સાથે કરાવવી જાઈએ. સમિતિએ આગળ ભલામણ કરી છે કે લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભા ચૂંટણીઓ એક સાથે પૂરી થાય તેના ૧૦૦ દિવસની અંદર સ્થાનિક ચૂંટણીઓ પર કરાવવી જાઈએ. જેનાથી સમગ્ર દેશમાં એક નિશ્ચિત સમયગાળામાં તમામ સ્તરની ચૂંટણી કરાવી શકાશે. હાલમાં રાજ્ય વિધાનસભાઓ અને લોકસબાની ચૂંટણી અલગ અલગ રીતે આયોજન થાય છે.એક દેશ એક ચૂંટણી પર પૂર્વ રાષ્ટપતિ રામનાથ કોવિંદના રિપોર્ટને આજે નરેન્દ્ર મોદી કેબિનેટની મંજૂરી મળી ગઈ. એવું માનવામાં આવી રહ્યું છે કે હવે કેન્દ્ર સરકાર આ શિયાળુ સત્રમાં સંસદમાં બિલ લાવશે. જા કે આ બંધારણીય સંશોધન બિલ છે અને તેના માટે રાજ્યોની સહમતિ પણ જરૂરી છે. ૨૦૨૪ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં ભાજપે વન નેશન વન ઈલેક્શનનું વચન આપ્યું હતું.
અત્રે જણાવવાનું કે પીએમ મોદી લાંબા સમયથી વન નેશન વન ઈલેક્શનની વકિલાત કરતા આવ્યા છે. પીએમ મોદીએ કહ્યું હતું કે હું તમામને એક રાષ્ટ એક ચૂંટણીના સંકલ્પનેમેળવવા માટે એક સાથે આવવાની અપીલ કરું છું, જે સમયની માંગણી છે. લોકસભા ચૂંટણી પહેલા પીએમ મોદીએ કહ્યું હતું કે સરકારોના પૂરા પાંચ વર્ષના કાર્યકાળ દરમિયાન ચૂંટણીઓ જ થતી રહે એવું ન હોવું જાઈએ. તેમણે કહ્યું હતું કે હું હંમેશા કહું છું કે ચૂંટણી ફક્ત ત્રણ કે ચાર મહિના માટે હોવી જાઈએ. પૂરા ૫ વર્ષ રાજનીતિ હોવી જાઈએ નહીં. તેનાથી ચૂંટણી કરાવવાના ખર્ચામાં પણ ઘટાડો થશે.ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિએ પ્રથમ તબક્કા તરીકે લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણી એકસાથે કરાવવાની ભલામણ કરી છે. એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે ૧૦૦ દિવસમાં સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ કરાવવામાં આવશે. સમિતિએ ભલામણોના અમલીકરણ પર વિચારણા કરવા માટે એક ‘અમલીકરણ જૂથ’ની રચના કરવાની પણ દરખાસ્ત કરી છે. સમિતિના મતે એકસાથે ચૂંટણી યોજવાથી સંસાધનોની બચત થશે. વિકાસ અને સામાજિક સમરસતાને પ્રોત્સાહન મળશે. લોકશાહી માળખાનો પાયો મજબૂત થશે. આનાથી ‘ભારત, જે ભારત’ની આકાંક્ષાઓને સાકાર કરવામાં મદદ મળશે.સમિતિએ રાજ્ય ચૂંટણી સત્તાવાળાઓ સાથે પરામર્શ કરીને ચૂંટણી પંચ દ્વારા એક સમાન મતદાર યાદી અને મતદાર ઓળખ કાર્ડ તૈયાર કરવાની પણ ભલામણ કરી હતી. હાલમાં, ભારતીય ચૂંટણી પંચ માત્ર લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓનું ધ્યાન રાખે છે. નગરપાલિકાઓ અને પંચાયતોની સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ રાજ્ય ચૂંટણી પંચ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવે છે. એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે સમિતિએ ૧૮ બંધારણીય સુધારાઓની ભલામણ કરી છે, જેમાંથી મોટા ભાગનાને રાજ્ય વિધાનસભાના સમર્થનની જરૂર રહેશે નહીં. જા કે, આ માટે કેટલાક બંધારણીય સુધારા બિલની જરૂર પડશે, જેને સંસદે પસાર કરવા પડશે.
