લોકસભા ચૂંટણી ૨૦૨૪ના ત્રીજા તબક્કાના મતદાન બાદ અડધી યાત્રા પૂર્ણ થઈ ગઈ છે અને હવે ચોથા તબક્કાનો વારો છે. ચોથા તબક્કામાં, ૧૦ રાજ્યોની ૯૬ લોકસભા બેઠકો માટે ૧૭૧૭ ઉમેદવારો મેદાનમાં છે, જેમના ભાવિનો નિર્ણય ૧૩ મેના રોજ મતદારો કરશે. આ તબક્કામાં રાજકીય પક્ષો માટે તે બેઠકો પર ચૂંટણીની કસોટી છે જ્યાં એક સમયે કોંગ્રેસનું વર્ચસ્વ હતું. પીએમ મોદીના નેતૃત્વમાં ભાજપે ૧૦ વર્ષ પહેલા કોંગ્રેસને હરાવી હતી અને સિંગલ ડિજિટ સુધી સીમિત રહી હતી. ભાજપ પોતાનો ગઢ બચાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે જ્યારે કોંગ્રેસ તેને છીનવી લેવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, પરંતુ ચોથા તબક્કાની વાસ્તવિક ચૂંટણી ૩૨ બેઠકો પર ટકી રહી છે. આ બેઠકો એવી છે કે જે કોઈપણ પક્ષની રમત બનાવવા કે તોડવાની શક્તિ ધરાવે છે?
૨૦૨૪ની ચૂંટણીના ચોથા તબક્કામાં ૧૦ રાજ્યોમાં ૯૬ બેઠકો છે. આ તબક્કામાં તેલંગાણામાં ૧૭, આંધ્રપ્રદેશમાં ૨૫, બિહારમાં ૫, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ૧, ઝારખંડમાં ૪, મધ્ય પ્રદેશમાં ૮, મહારાષ્ટ્રમાં ૧૧, ઓડિશામાં ૪, પશ્ચિમ બંગાળમાં ૮ અને લોકસભાની બેઠકો છે. ૧૩ ઉત્તર પ્રદેશમાં ચૂંટણી છે. ૧૩ મેના રોજ આ ૯૬ બેઠકો પર મતદાન સાથે, દેશના ૧૮ રાજ્યો અને ૪ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં લોકસભા ચૂંટણી માટે મતદાન સમાપ્ત થશે. એટલું જ નહીં, ૩૭૯ બેઠકો પર ચૂંટણી પણ પૂર્ણ થઈ ગઈ હશે. આ પછી, આગામી ત્રણ તબક્કામાં, ૧૬૩ બેઠકો માટે પરીક્ષણ કરવામાં આવશે.
૨૦૧૯ માં, ૯૬ બેઠકો પર ભાજપનો હાથ હતો જેના માટે લોકસભા ચૂંટણીના ચોથા તબક્કામાં ૧૩ મેના રોજ મતદાન થઈ રહ્યું છે. ૨૦૧૯ની ચૂંટણીમાં ભાજપે ૮૯ બેઠકો પર ચૂંટણી લડીને ૪૨ બેઠકો જીતવામાં સફળતા મેળવી હતી. તે ૨૦૧૪માં માત્ર ૩૮ અને ૨૦૦૯માં ૧૦ બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. તે જ સમયે, કોંગ્રેસ ૨૦૧૯માં ૮૫ બેઠકો પર ચૂંટણી લડીને માત્ર ૬ બેઠકો જીતી શકી હતી અને ૨૦૧૪માં ત્રણ લોકસભા બેઠકો અને ૨૦૦૯માં ૫૦ લોકસભા બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી.તે જ સમયે, આ તબક્કામાં પ્રાદેશિક પક્ષોએ કોંગ્રેસ કરતાં વધુ સારું પ્રદર્શન કર્યું હતું. વાયએસઆર કોંગ્રેસ ૨૦૧૯માં ૨૨ બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી જ્યારે ૨૦૧૪માં તેને ૯ બેઠકો મળી હતી. તેલંગાણામાં, બીઆરએસ (તત્કાલીન ટીઆરએસ) એ ૨૦૧૯માં ૯ બેઠકો જીતી હતી જ્યારે તે ૨૦૧૪માં ૧૧ અને ૨૦૦૯માં બે બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. આ સિવાય અન્ય પક્ષોએ ૧૭ બેઠકો જીતી હતી જ્યારે સપા, બસપા અને આરજેડી જેવી પાર્ટીઓ એક પણ બેઠક જીતી શકી નથી.
ચોથા તબક્કાની ૯૬ બેઠકો પરની છેલ્લી ત્રણ લોકસભા ચૂંટણીના પરિણામો પર નજર કરીએ તો એક વાત સ્પષ્ટ થાય છે કે કોંગ્રેસનો ગ્રાફ ઝડપથી નીચે આવ્યો છે અને ભાજપનો આધાર વધ્યો છે. ૨૦૧૯માં ભાજપે જે ૮૯ બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી તેમાંથી ૪૩ બેઠકો પર વોટ શેર ૪૦ ટકાથી વધુ હતો જ્યારે કોંગ્રેસને ૪૩ બેઠકો પર ૧૦ ટકાથી ઓછો વોટ શેર મળ્યો હતો. આનાથી એક વાત સ્પષ્ટ છે કે કોંગ્રેસ માટે આ તબક્કામાં ભાજપને પડકાર આપવો આસાન નથી, પરંતુ તેલંગાણામાં સત્તા પરિવર્તન બાદ રાજકીય પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે.
જા આપણે ૨૦૨૪ની લોકસભા ચૂંટણીના ચોથા તબક્કાની ૯૬ લોકસભા બેઠકોનું વિશ્લેષણ કરીએ તો ત્યાં ૨૧ બેઠકો એવી છે જે દરેક ચૂંટણીમાં સ્વીંગ કરે છે. આ સિવાય ૧૧ બેઠકો પર જીત અને હારનો તફાવત એક ટકાથી ઓછો હતો. આ રીતે, આ વખતે ખરી રાજકીય રમત ૩૨ લોકસભા બેઠકો પર છે, કારણ કે આ બેઠકોના પરિણામો કોઈપણ રીતે બદલાઈ શકે છે.ચોથા તબક્કામાં જે ૨૧ બેઠકો પર મતદાન થશે તેમાં નિઝામાબાદ, કરીમનગર, અમલાપુરમ, અનાકાપલ્લે, અનંતપુર, બાપટલા, એલુરુ, કાકીનાડા, નરસાપુરમ, રાજમુન્દ્રી, મુંગેર, ખમ્મમ, ખ્વીશાખાપટ્ટનમ, વિજયનગરમ, ખમ્મમ, શ્રીનગર, મલકાપુરમ, મલકાપુરમ, મલકાપુરમ, મલકાપુરમ, મલકાપુરમ. , બર્દવાન -દુર્ગાપુર અને કાલાહાંડી બેઠકો. આ સિવાય ૧૧ બેઠકો એવી છે કે જેના પર જીત કે હારનું માર્જિન એક ટકાથી ઓછું હતું. આ બેઠકો છે મલ્કાજગીરી, વિજયવાડા, ઝહીરાબાદ, શ્રીકાકુલમ, ભોંગિર, ઔરંગાબાદ, વિશાખાપટ્ટનમ, બર્દવાન, ગુંટુર, કોરાપુટ અને ખજુરાહો.છેલ્લી લોકસભા ચૂંટણીમાં ૧૧ બેઠકો એક ટકા કરતા ઓછા મતોથી જીતી હતી. ટીડીપીએ આંધ્રપ્રદેશના વિજયવાડામાં ૦.૭ ટકા, શ્રીકાકુલમમાં ૦.૬ ટકા અને ગુંટુરમાં ૦.૬ ટકા મતોથી જીત મેળવી હતી. કોંગ્રેસે તેલંગાણાની મલકાજગીરી સીટ ૦.૭ ટકા અને ભોંગિર સીટ ૦.૪ ટકાના માર્જીનથી જીતી હતી. અન્ય નજીકથી લડાયેલી બેઠકો વિશાખાપટ્ટનમ, ગુંટુર, ખુંટી, ઔરંગાબાદ, કોરાપુટ, ઝહીરાબાદ અને બર્ધમાન-દુર્ગાપુર ભાજપે બે બેઠકો જીતી હતી અને ૧-૧ બેઠક જીતવામાં સફળ રહી હતી. ૨૦૨૪ની લોકસભા ચૂંટણીના ચોથા તબક્કામાં સ્વીગ સીટો અને ગઢ સામસામે છે, પરંતુ આ વખતે મુકાબલો તદ્દન અલગ છે.બીઆરએસને બદલે હવે કોંગ્રેસ તેલંગાણામાં સત્તા પર છે અને આંધ્રપ્રદેશમાં નજીકની હરીફાઈ માનવામાં આવી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં, ૩૨ બેઠકો પર અહીં અને ત્યાં થોડા મત સમગ્ર ચૂંટણીની રમતને બદલી શકે છે.
