રશિયાએ આૅસ્ટ્રીયાને જણાવ્યું હતું કે તે શનિવારે યુક્રેન મારફતે ગેસ ડિલિવરી સ્થગિત કરશે. આ પછી યુરોપના તમામ દેશોમાં હલચલ મચી ગઈ છે. તે એક વિકાસ છે જે યુરોપમાં મોસ્કોના છેલ્લા ગેસ પ્રવાહના નિકટવર્તી અંતનો સંકેત આપે છે. તમને જણાવી દઈએ કે આ રશિયાનો યુરોપમાં ગેસ-નિકાસનો સૌથી જૂનો માર્ગ છે. જે સોવિયેત યુગથી યુક્રેન મારફતે ચાલી રહી છે. પરંતુ યુક્રેન થઈને યુરોપ જતી આ ગેસ પાઈપલાઈન પણ આ વર્ષના અંતમાં બંધ થઈ જવાની છે. જેના કારણે સમગ્ર યુરોપને ગેસ સપ્લાય સંકટનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
યુક્રેને કહ્યું છે કે તે રશિયન રાજ્યની માલિકીની ગેસપ્રોમ સાથે ટ્રાન્જિટ કરારને લંબાવશે નહીં. રશિયન ગેસ ઉત્પાદક યુક્રેન દ્વારા ઓએમવીને કુદરતી ગેસની ડિલિવરી બંધ કરશે. રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેનો વર્તમાન પાંચ વર્ષનો કરાર સમાપ્ત થયા પછી, ૧ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૫ થી યુક્રેન દ્વારા યુરોપમાં રશિયન ગેસનો પુરવઠો સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ શકે છે. કારણ કે કિવએ યુદ્ધ દરમિયાન મોસ્કો સાથે ટ્રાન્જિટની નવી શરતો પર વાટાઘાટો કરવાનો ઇનકાર કર્યો છે. જા યુક્રેન દ્વારા રશિયન ગેસ પરિવહન સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ જાય તો ચાલો જાણીએ કે સૌથી વધુ અસર કોને થશે?
યુક્રેન દ્વારા યુરોપમાં રશિયન ગેસનો પુરવઠો પ્રમાણમાં ઓછો છે. રશિયાએ ૨૦૨૩માં યુક્રેન મારફતે લગભગ ૧૫ બિલિયન ક્યુબિક મીટર ગેસ મોકલ્યો હતો, જે ૨૦૧૮-૨૦૧૯માં યુરોપમાં વિવિધ માર્ગો દ્વારા વહેતા કુલ રશિયન ગેસ કરતાં માત્ર ૮% ઓછો છે. રશિયાએ યુરોપિયન ગેસ માર્કેટમાં તેનો હિસ્સો બનાવવામાં અડધી સદી વિતાવી છે. જે એક સમયે તેની ટોચ પર ૩૫% સુધી હતું. પરંતુ મોસ્કોએ ૨૦૨૨ માં યુક્રેન પર આક્રમણ કર્યા પછી નોર્વે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને કતાર જેવા હરીફો સામેનો હિસ્સો ગુમાવ્યો હતો, જેના કારણે યુરોપિયન યુનિયનને રશિયન ગેસ પરની તેની નિર્ભરતા ઘટાડવાની પ્રેરણા મળી હતી.
રશિયન ગેસ સપ્લાયમાં કાપ મૂક્યા પછી ૨૦૨૨ માં ઇયુ ગેસના ભાવ રેકોર્ડ ઊંચાઈએ પહોંચશે. સોવિયેત યુગની યુરેન્ગોય-પોમોરી-ઉઝગોરોડ પાઈપલાઈન સાઈબેરિયાથી રશિયાના કુર્સ્ક પ્રદેશના સુડઝા શહેરમાં થઈને ગેસ લાવે છે – જે હવે યુક્રેનિયન લશ્કરી દળોના નિયંત્રણ હેઠળ છે. પછી તે યુક્રેનથી સ્લોવાકિયા તરફ વહે છે. સ્લોવાકિયામાં, ગેસ પાઈપલાઈન શાખાઓમાં વિભાજિત થાય છે જે ચેક રિપબ્લિક અને આૅસ્ટ્રીયા તરફ જાય છે. ઓસ્ટ્રીયા હજુ પણ તેનો મોટાભાગનો ગેસ યુક્રેન મારફતે મેળવે છે, જ્યારે હંગેરીની ગેસની આયાતમાં રશિયાનો હિસ્સો લગભગ બે તૃતીયાંશ છે.
ચેક રિપબ્લિકે ગયા વર્ષે પૂર્વમાંથી ગેસની આયાત કરવાનું લગભગ સંપૂર્ણપણે બંધ કરી દીધું હતું, પરંતુ ૨૦૨૪માં રશિયા પાસેથી ગેસ લેવાનું શરૂ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે. યુરોપના મોટાભાગના અન્ય રશિયન ગેસ માર્ગો બંધ છે, જેમાં બેલારુસ દ્વારા યમલ-યુરોપ અને બાલ્ટિક હેઠળ નોર્ડ સ્ટ્રીમનો સમાવેશ થાય છે. યુરોપમાં માત્ર અન્ય કાર્યરત રશિયન ગેસ પાઈપલાઈન રૂટ બ્લુ સ્ટ્રીમ અને તુર્કસ્ટ્રીમ છે જે કાળા સમુદ્રની નીચે તુર્કિયે છે. તુર્કીએ હંગેરી સહિત યુરોપમાં કેટલાક રશિયન ગેસના જથ્થા મોકલે છે.
