આ વર્ષે એપ્રિલ મહિનો સૌથી વધુ ગરમ રહ્યો હતો. ૧૯૦૧ પછી પ્રથમ વખત, દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં એપ્રિલમાં ગરમીનું મોજું મહત્તમ દિવસો સુધી ચાલ્યું હતું. મે મહિનામાં પણ કાળઝાળ ગરમીમાંથી રાહત મળી નથી. આ મહિને દેશના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં ગરમીનું પ્રમાણ વધશે અને હીટ વેવના દિવસો પણ વધીને ૧૧ દિવસ થઈ શકે છે. જા કે, ૨૦૨૩ અત્યાર સુધીનું સૌથી ગરમ વર્ષ માનવામાં આવે છે.
ભારતીય હવામાન વિભાગના મહાનિર્દેશક મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ મે મહિના માટે હવામાનની આગાહીની જાહેરાત કરતી વખતે આ માહિતી આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે એપ્રિલ મહિનામાં ૫ થી ૭ અને ત્યારબાદ ૧૫ થી ૩૦ તારીખ સુધી હીટ વેવના બે રાઉન્ડ આવ્યા હતા. સરેરાશ મહત્તમ તાપમાન ૩૧ ડિગ્રી સેલ્સીયસ નોંધાયું હતું. મહાપાત્રાએ કહ્યું હતું કે એપ્રિલ મહિનામાં પૂર્વ અને ઉત્તર-પૂર્વ ભારતમાં સરેરાશ લઘુત્તમ તાપમાન ૨૮.૧૨ ડિગ્રી સેલ્સીયસ નોંધાયું હતું. ૧૯૦૧ પછી આ પ્રથમ વખત બન્યું હતું કે એપ્રિલમાં આ વિસ્તારોમાં આટલું ઊંચું લઘુત્તમ તાપમાન હતું. તેઓએ એ પણ અહેવાલ આપ્યો કે દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના ભારતમાં સરેરાશ મહત્તમ તાપમાન ૧૯૮૦ ના દાયકાથી સામાન્ય થઈ ગયું છે.
મહાપાત્રાએ કહ્યું હતું કે મે મહિનામાં ગરમીની લહેર દક્ષિણ રાજસ્થાન, પશ્ચિમ મધ્ય પ્રદેશ, વિદર્ભ, મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાત પ્રદેશોમાં લગભગ ૮-૧૧ દિવસ સુધી રહી શકે છે. બાકીના રાજસ્થાન, પૂર્વ મધ્ય પ્રદેશ, પંજાબ, હરિયાણા, ચંદીગઢ, દિલ્હી, ઉત્તર પ્રદેશ, છત્તીસગઢના ભાગો, આંતરિક ઓડિશા, ગંગા પશ્ચિમ બંગાળ, ઝારખંડ, બિહાર, ઉત્તર આંતરિક કર્ણાટક અને તેલંગાણામાં ૫-૫ દિવસ ગરમીની લહેર આવવાની શક્યતા છે. તેમાં ૭ દિવસનો સમય લાગે તેવી શક્યતા છે. સામાન્ય રીતે, ઉત્તર ભારત, મધ્ય ભારત અને દ્વીપકલ્પના ભારતના આસપાસના વિસ્તારોમાં મહિનામાં લગભગ ત્રણ દિવસ ગરમીનું મોજું અનુભવાય છે.
એપ્રિલમાં પૂર્વ, ઉત્તરપૂર્વ અને દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના ભારતમાં લાંબા સમય સુધી ગરમી અને ગરમીના મોજાંનું મુખ્ય કારણ વરસાદ અને વીજળીનો અભાવ હતો. બંગાળની પશ્ચિમ મધ્ય ખાડી અને ભારતના પૂર્વ કિનારે નીચા સ્તરે સર્જાયેલી એન્ટી-સાયક્લોનિક સ્થિતિને કારણે ઓછો વરસાદ થયો હતો. હવામાનની આ ઘટનાને કારણે દરિયામાંથી આવતા પવનો લાંબા સમય સુધી ઓડિશા અને બંગાળ તરફ ફૂંકાયા ન હતા.
આઇએમડી અનુસાર, મે મહિનામાં સામાન્ય વરસાદ (લાંબા સમયગાળાની સરેરાશના ૯૧-૧૦૯ ટકા)ની અપેક્ષા છે. ઉત્તર પશ્ચિમ ભારત, મધ્ય ભારતના કેટલાક વિસ્તારો, દ્વીપકલ્પના મોટાભાગના ભાગો અને ઉત્તરપૂર્વ ભારતમાં સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદ પડી શકે છે. પાંચ સક્રિય વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સના પ્રભાવને લીધે, ઉત્તર અને મધ્ય ભારતમાં એપ્રિલ મહિનામાં નિયમિત વરસાદ અને વાવાઝોડાનો અનુભવ થયો.
ઓડિશા, બંગાળમાં ગરમીના સૌથી વધુ દિવસો… મહાપાત્રાએ કહ્યું હતું કે આ એપ્રિલમાં ગરમીના દિવસોની સંખ્યા પશ્ચિમ બંગાળના ગંગા કિનારે ૧૫ વર્ષમાં અને ઓડિશામાં નવ વર્ષમાં સૌથી વધુ હતી. ૨૦૧૬ પછી પ્રથમ વખત, ઓડિશામાં ગરમીનું મોજું એપ્રિલ મહિનામાં મહત્તમ ૧૬ દિવસ સુધી રહ્યું હતું.
આઇએમડી ડેટા દર્શાવે છે કે ૨૦૨૩ની સરખામણીએ આ વર્ષે એપ્રિલમાં ગરમીના વધુ દિવસો હતા, જે અત્યાર સુધીનું સૌથી ગરમ વર્ષ છે. મે મહિનામાં તાપમાન દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં સામાન્ય કરતાં વધુ રહેશે, જા કે, ઉત્તરપૂર્વ ભારતના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં, ઉત્તર પશ્ચિમ અને મધ્ય ભારતના કેટલાક વિસ્તારો અને ભારતના ઉત્તરપૂર્વ દ્વીપકલ્પના આસપાસના વિસ્તારોમાં મહત્તમ તાપમાન સામાન્ય અને સામાન્ય કરતાં ઓછું રહેવાની ધારણા છે. ઉત્તર-પૂર્વ ભારત, ઉત્તર-પશ્ચિમ ભારતના કેટલાક વિસ્તારો, ગંગાના મેદાનો અને મધ્ય પ્રદેશ સિવાય દેશના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં લઘુત્તમ તાપમાન સામાન્ય કરતાં વધુ રહેશે.