મહારાષ્ટ્રમાં ચૂંટણી પહેલા મુખ્યમંત્રી પદને લઈને શાસક પક્ષ અને વિપક્ષ વચ્ચે ખેંચતાણ ચાલી રહી છે. દરમિયાન કોંગ્રેસે મોટો જુગાર રમ્યો છે. મુંબઈ કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ અને સાંસદ વર્ષા ગાયકવાડે મહિલા મુખ્યમંત્રીની હિમાયત કરી છે. ગાયકવાડે કહ્યું કે મહારાષ્ટ્ર એક પ્રગતિશીલ રાજ્ય છે, છતાં અહીં કોઈ મહિલા મુખ્યમંત્રી બની નથી.મહારાષ્ટ્રના ૬૪ વર્ષના રાજકીય ઈતિહાસમાં અત્યાર સુધીમાં ૨૦ મુખ્યમંત્રી બન્યા છે, પરંતુ તેમાંથી એક પણ મહિલા નથી. રસપ્રદ વાત એ છે કે અત્યાર સુધી છ પક્ષોને રાજ્યમાં શાસન કરવાની તક મળી છે, પરંતુ એક પણ પક્ષે મહિલાને કમાન આપવાની તસ્દી લીધી નથી.
મુંબઈ કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ વર્ષા ગાયકવાડે આ માંગને વેગ આપ્યો છે. વર્ષા ગાયકવાડનું કહેવું છે કે મહારાષ્ટ્રમાં એક મહિલાને મુખ્યમંત્રીની કમાન સોંપવી જોઈએ. પત્રકારો સાથે વાત કરતાં વર્ષાએ કહ્યું કે યુપી, દિલ્હી, બંગાળ જેવા રાજ્યોમાં મહિલાઓની કમાન રહી છે, પરંતુ મહારાષ્ટ્રમાં હજુ સુધી મહિલાઓ મુખ્યમંત્રી બની શકી નથી. પણ આમ કેમ?
વર્ષાએ કહ્યું કે તમામ પક્ષોમાં સક્ષમ મહિલા નેતાઓ છે. તો પછી પ્રગતિશીલ મહારાષ્ટ્રમાં આ બાબતની વિચારણા કેમ નથી થઈ રહી? જો કે, આ પહેલીવાર નથી જ્યારે મહારાષ્ટ્રમાં મહિલા મુખ્યમંત્રીની માંગ કરવામાં આવી હોય. ૧૯૯૪માં મહારાષ્ટ્રમાં પહેલીવાર મહિલા મુખ્યમંત્રીની માંગ ઉઠી હતી. તે સમયે શરદ પવારની આગેવાની હેઠળની કોંગ્રેસે પંચાયત અને નાગરિક ચૂંટણીમાં મહિલાઓની ભાગીદારી નક્કી કરવા માટે કાયદો લાવ્યો હતો. ૨૦૧૮માં પણ મહારાષ્ટ્રમાં મહિલાને મુખ્યમંત્રી બનાવવાની માંગ ઉઠી હતી, પરંતુ ત્યારબાદ કોઈ પાર્ટીએ તેના પર ધ્યાન આપ્યું ન હતું.જો બોમ્બે પ્રેસિડેન્સીને બાકાત રાખવામાં આવે તો ૧૯૬૦થી મહારાષ્ટ્રમાં કુલ ૨૦ મુખ્યમંત્રીઓ છે. યશવંત રાવ ચવ્હાણ વિભાજિત મહારાષ્ટ્રના પ્રથમ મુખ્યમંત્રી હતા. કોંગ્રેસ તરફથી યશવંત રાવે મુખ્યમંત્રી પદ સંભાળ્યું. આ પછી માર્તરાવ કન્નમવાર, પીકે સાવંત, બસંતરાવ નાઈક, શંકર રાવ ચવ્હાણ, બસંત દાદા પાટીલ, શરદ પવાર, એઆર અંતુલે, બાબા સાહેબ ભોસલે, શિવાજી રાવ પાટીલ, સુધાકર નાઈક, મનોહર જોશી, નારાયણ રાણે, વિલાસરાવ દેશમુખ, સુશીલ શિંદે, અશોક શિંદે. ચવ્હાણ, પૃથ્વીરાજ ચવ્હાણ, દેવેન્દ્ર ફડણવીસ, ઉદ્ધવ ઠાકરે અને એકનાથ શિંદે મુખ્ય પ્રધાન બન્યા. રસપ્રદ વાત એ છે કે છેલ્લા ૬૪ વર્ષમાં મહારાષ્ટ્રમાં ૬ પાર્ટીઓએ સરકાર બનાવી છે, પરંતુ કોઈ પાર્ટીએ મહિલાને મુખ્યમંત્રી બનાવી નથી.
૧. કોઈ મહિલા ચહેરો નથી – એનસીપી હોય કે ભાજપ, શિવસેના હોય કે કોંગ્રેસ, રાજ્ય સ્તરે કોઈપણ પક્ષમાં કોઈ મહિલા ચહેરો નથી. ચારેય પક્ષોમાં પુરૂષ નેતાઓ મુખ્યમંત્રી પદના પ્રબળ દાવેદાર છે. એનસીપી (શરદ)માં પણ સુપ્રિયા સુલેના નામની ચર્ચા થઈ હતી, પરંતુ સુલેએ કહ્યું છે કે તેઓ માત્ર કેન્દ્રીય રાજકારણ જ કરશે. ઉદ્ધવ ઠાકરે શિવસેના (ઠાકરે)માં મુખ્યમંત્રી પદના દાવેદાર છે અને શિવસેના (શિંદે)માં એકનાથ શિંદે મુખ્યમંત્રી પદના દાવેદાર છે. એ જ રીતે ભાજપમાં દેવેન્દ્ર ફડણવીસ અને એનસીપી(અજિત)માં અજિત પવારનું નામ મોખરે છે. કોંગ્રેસમાં પણ પ્રદેશ અધ્યક્ષ નાના પટોલેને મુખ્યમંત્રી પદના દાવેદાર માનવામાં આવી રહ્યા છે.૨. મહિલાઓની વોટબેંક- ચૂંટણી પંચના મતે મહારાષ્ટ્રમાં લગભગ ૯ કરોડ ૨૦ લાખ મતદારો છે. જેમાંથી ૪૮ ટકા મહિલાઓ છે. એટલે કે આશરે રૂ. ૪.૫ કરોડ. મહારાષ્ટ્રમાં અત્યાર સુધીના રેકોર્ડ મુજબ મહિલાઓનું સરેરાશ મતદાન ૬૦ ટકા રહ્યું છે. તેનો અર્થ એ છે કે દરેક ચૂંટણીમાં લગભગ ૨.૫ કરોડ મહિલાઓ મતદાન કરે છે, જે સરકારની રમત બનાવવા અથવા તોડવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. આ મહિલા મતદારોને આકર્ષવા માટે હાલની શિંદે સરકાર લાડલી બ્રાહ્મણ યોજના ચલાવી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં, જો પક્ષો મહિલા મુખ્યમંત્રીની માંગને સંપૂર્ણપણે નકારી કાઢે છે, તો તેમની રમત બગડી શકે છે.વર્ષા ગાયકવાડના નિવેદન અને રાજકીય સમીકરણને જોતા સવાલ એ ઉઠી રહ્યો છે કે શું મહારાષ્ટ્રને પ્રથમ મહિલા મુખ્યમંત્રી મળી શકશે? હાલ મહારાષ્ટ્રમાં મુખ્યપ્રધાન પદ માટે વિપક્ષ અને વિપક્ષમાંથી માત્ર ત્રણ પક્ષો પાસે જ દાવો છે. વિપક્ષમાં શિવસેના (ઠાકરે) પોતાના નેતા ઉદ્ધવ ઠાકરે માટે મુખ્યમંત્રી પદની માંગ કરી રહી છે. એનસીપી (શરદ) એ ઉમેદવારીથી પોતાને દૂર રાખ્યા છે. જ્યારે વિપક્ષમાં રહેલી કોંગ્રેસ મુખ્યમંત્રી પદને લઈને મૌન છે. તેવી જ રીતે સત્તાધારી પક્ષમાં શિવસેના (શિંદે)ના એકનાથ શિંદે મુખ્યમંત્રી પદના દાવેદાર છે. શિંદે અત્યારે પણ મુખ્યમંત્રી છે. ભાજપ અને અજિત પવારની પાર્ટી અત્યારે ખુલ્લેઆમ કંઈ બોલી રહી નથી.મુંબઈની સાંસદ વર્ષા કહે છે કે જો પાર્ટીઓ નક્કી કરે તો મહિલા સીએમ બનવું મુશ્કેલ નથી. તેમના મતે શિવસેનામાં રશમી ઠાકરે (ઠાકરે), એનસીપી (શરદ)માં સુપ્રિયા સુલે અને કોંગ્રેસમાં યશોમતી ઠાકુર, પ્રીતિ શિંદે જેવી ઘણી મહિલા દાવેદાર છે.