મહારાષ્ટ્રમાં મુખ્યમંત્રી અને નાયબ મુખ્યમંત્રી પછી વિભાગોના વિભાજનને લઈને સમસ્યા છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે વિભાગની વહેંચણીમાં શિવસેનાને ઓછી પસંદગી મળવાથી નારાજ એકનાથ શિંદે તેમના ગામ સતારા ગયા છે. જેના કારણે સરકારની રચનામાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે.મહાયુતિ દ્વારા રચાનારી નવી સરકારમાં ઓછામાં ઓછા ૫ વિભાગોને લઈને ઝઘડો ચાલી રહ્યો છે. જેમાં નાણા, ગૃહ, શહેરી વિકાસ, સામાન્ય વહીવટ અને મહેસૂલ વિભાગનો સમાવેશ થાય છે.
સૌથી વધુ મૂંઝવણ આ વિભાગને લઈને છે. ૨૦૨૨માં જ્યારે એકનાથ શિંદેની સરકાર બની ત્યારે આ વિભાગ ભાજપ પાસે ગયો હતો. ડેપ્યુટી સીએમ દેવેન્દ્ર ફડણવીસ આ વિભાગના વડા બન્યા. હવે મુખ્યમંત્રીની ખુરશી ભાજપ પાસે જતી હોવાથી શિંદે સેના તેને પોતાની પાસે રાખવા માંગે છે. શિંદે સેનાના સંજય શિરસાટનું કહેવું છે કે એકનાથ શિંદે વરિષ્ઠ નેતા છે અને તેમને ગૃહ ખાતું આપવું જોઈએ. ૨૦૧૯માં ઉદ્ધવ ઠાકરેની સરકાર બની ત્યારે ગૃહ વિભાગ એનસીપીને આપવામાં આવ્યું હતું. કોઈપણ રાજ્યમાં ગૃહ વિભાગ સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. પોલીસ અને ઈન્ટેલિજન્સ આ વિભાગ હેઠળ છે. એકલા મહારાષ્ટ્રમાં પોલીસનું વાર્ષિક બજેટ ૨૪૦૫૦ કરોડ રૂપિયા છે.
સત્તાની દ્રષ્ટિએ પણ આ એક મહત્વપૂર્ણ વિભાગ માનવામાં આવે છે, કારણ કે પોલીસ આ વિભાગના મંત્રી હેઠળ આવે છે. પોલીસ અને બાતમીદારોની હાજરીને કારણે ગૃહમંત્રી અન્ય મંત્રીઓની સરખામણીમાં સૌથી વધુ જોડાણ ધરાવે છે. ગૃહ વિભાગની સાથે નાણા વિભાગ પણ મુશ્કેલીમાં ફસાયું છે. અગાઉ નાણા વિભાગ અજિત પવાર પાસે હતું, પરંતુ આ વખતે ભાજપ અને શિવસેના બંને પોતપોતાના દાવા કરી રહ્યા છે. જૂના સમીકરણને ટાંકીને અજીત આ વિભાગ પોતાની પાસે રાખવા માંગે છે.
નાણા વિભાગને પણ સરકારમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ વિભાગ ગણવામાં આવે છે. યોજનાઓ માટે ભંડોળ બહાર પાડવાની સાથે, વિભાગ સાથે સંકળાયેલા મંત્રીઓ એમએલએ ફંડ પણ નક્કી કરે છે. મહારાષ્ટ્રમાં હાલમાં લડકી બહેન સહિતની ઘણી મોટી યોજનાઓ ચાલી રહી છે.મહારાષ્ટ્રનું મહેસૂલ વિભાગ મુશ્કેલીમાં ફસાયું છે. અજીતનો પક્ષ ફાઇનાન્સ ન મળે તો મહેસૂલ વિભાગ પોતાના માટે ઇચ્છે છે. જ્યારે ભાજપ આ વિભાગ પોતાના માટે ઈચ્છે છે. શિંદે સેનાની નજર પણ આ વિભાગ પર છે.મહેસૂલ વિભાગ જમીન અને અન્ય એન્ડોમેન્ટ સંબંધિત કામો પર ધ્યાન આપે છે. શહેરી અને અર્ધ-શહેરી વિસ્તાર હોવાને કારણે, મહેસૂલ વિભાગ મહારાષ્ટ્રમાં મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.૨૦૧૯માં ઉદ્ધવની સરકાર બની ત્યારે કોંગ્રેસને માત્ર મહેસૂલ ખાતું જ મળ્યું હતું. બાળાસાહેબ થોરાટને આ વિભાગના મંત્રી બનાવાયા હતા.
ટ્રાન્સફર-પોસ્ટીંગ અને એપોઇન્ટમેન્ટ સંબંધિત તમામ કામગીરી સામાન્ય વહીવટ વિભાગ હેઠળ છે. સામાન્ય રીતે મુખ્યમંત્રી આ વિભાગ પોતાની પાસે રાખે છે. સામાન્ય વહીવટ વિભાગને સૌથી શક્તિશાળી વિભાગ માનવામાં આવે છે.આ વિભાગ મહારાષ્ટ્રમાં પાલક મંત્રીની નિમણૂક કરે છે. ઉપરાંત, મહારાષ્ટ્રના તમામ આઇએએસ અને પીસીએસ અધિકારીઓ આ વિભાગ હેઠળ કામ કરે છે. મહારાષ્ટ્રમાં ભાજપ આ વિભાગ પર દાવો કરી રહી છે.
૨૦૧૪માં જ્યારે ભાજપની સરકાર બની ત્યારે દેવેન્દ્ર ફડણવીસે આ વિભાગ પોતાની પાસે રાખ્યો હતો. તે સમયે ફડણવીસ મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી હતા. ૨૦૧૯ માં, આ વિભાગ ઉદ્ધવ ઠાકરેની પાર્ટીમાં ગયો. ૨૦૨૨માં જ્યારે એકનાથ શિંદે મુખ્યમંત્રી બન્યા ત્યારે તેમણે શહેરી વિકાસને પોતાની પાસે રાખ્યો હતો. હવે આ વિભાગ પણ મુશ્કેલીમાં મુકાયો છે. શિંદેની નજર આ વિભાગ પર જ છે. મુંબઈ મહારાષ્ટ્રનું એક મહાનગર છે. ઉપરાંત, રાજ્યમાં પુણે, નાગપુર, નાસિક, ઔરંગાબાદ જેવા મોટા શહેરો છે. આ શહેરોમાં લગભગ ૧૦૦ વિધાનસભા બેઠકો છે. આવી સ્થિતિમાં પાર્ટી તેને પોતાની સાથે રાખવા માંગે છે અને શહેરી મતદારોને સરળતાથી અપીલ કરી શકે છે.મુંબઈના રાજકીય વર્તુળોમાં આ વિભાગને ક્રીમી વિભાગ પણ કહેવામાં આવે છે. ૨૦૨૩માં આ વિભાગનું સુધારેલું બજેટ ૩૧૦૮૨ કરોડ રૂપિયા હતું.
