ઉત્તર પ્રદેશના સંગમ શહેરમાં પોષ પૂર્ણિમા સાથે, ૨૬ ફેબ્રુઆરી સુધી ચાલનારા મહાકુંભનો પ્રારંભ થઈ ગયો છે. આ વખતે મહાકુંભમાં ૪૦ કરોડથી વધુ ભક્તો ભાગ લે તેવી અપેક્ષા છે. મહાકુંભના પહેલા દિવસથી જ પ્રયાગરાજમાં ભક્તોની ભારે ભીડ ઉમટી પડી હજારો ભક્તો ત્રિવેણી સંગમમાં પવિત્ર ડૂબકી લગાવી રહ્યા હતાં. અત્યાર સુધીમાં ૬૦ લાખ થી વધુ શ્રદ્ધાળુઓએ સંગમ કિનારે સ્નાન કર્યું છે.૧૪૪ વર્ષ પછી એક દુર્લભ સંયોગમાં, રવિવારે મધ્યરાત્રિએ સંગમ ખાતે પોષ પૂર્ણિમાના દિવસે પ્રથમ ડૂબકી લગાવીને મહાકુંભની શરૂઆત થઈ હતી. ગંગા, યમુના અને અદ્રશ્ય સરસ્વતીના સંગમ કિનારે ૪૫ દિવસ સુધી વિરોધી વિચારો, મંતવ્યો, સંસ્કૃતિઓ અને પરંપરાઓનું ભવ્ય સંમેલન યોજાશે. આ અમૃતમય મહાકુંભમાં દેશ અને દુનિયાભરના ૪૫ કરોડ ભક્તો, સંતો-ભક્તો, કલ્પવાસી અને મહેમાનો ડૂબકી લગાવશે એવો અંદાજ છે.મહાકુંભની ભવ્યતાએ માત્ર ભારતીય ભક્તોને જ નહીં પરંતુ વિશ્વભરના પ્રવાસીઓને પણ મંત્રમુગ્ધ કરી દીધા છે. પોષ પૂર્ણિમાના દિવસે, તેમના તીવ્ર આધ્યાત્મીક શિસ્ત માટે જાણીતા કલ્પવાસીઓએ ‘મોક્ષદાયિની’ સંગમમાં પવિત્ર ડૂબકી લગાવી અને તેમની ૪૫ દિવસની આધ્યાત્મીક એકાંત યાત્રા શરૂ કરી. મહાકુંભ દરમિયાન કલ્પવાસીઓ બ્રહ્મચર્ય, લઘુતમ જીવન અને નિયમિત પ્રાર્થનાના કડક વ્રતનું પાલન કરે છે. તેમણે ફક્ત પોતાના વ્યક્તિગત આધ્યાત્મીક ઉન્નતિ માટે જ નહીં પરંતુ માનવતાના કલ્યાણ માટે પણ પ્રાર્થના કરી.ગંગા, યમુના અને રહસ્યમય સરસ્વતી નદીઓના પવિત્ર સંગમ પર ડૂબકી લગાવવા માટે વિશ્વભરના ભક્તો પ્રયાગરાજના ત્રિવેણી સંગમ ખાતે એકઠા થયા છે. મંગળવારે મકરસંક્રાંતિ દરમિયાન પહેલું મોટું શાહી સ્નાન અથવા અમૃત સ્નાન થશે.સંગમ નોઝ સહિત તમામ મુખ્ય ઘાટ પર પવિત્ર સ્નાન કરતી વખતે ભક્તો “હર હર મહાદેવ,” “જય શ્રી રામ,” અને “જય બજરંગ બલી” ના નારા લગાવતા જાવા મળ્યા. બિહાર, હરિયાણા, બંગાળ, ઓડિશા, દિલ્હી, ઉત્તરાખંડ, પંજાબ, હિમાચલ પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર અને મધ્યપ્રદેશ જેવા વિવિધ રાજ્યોના યાત્રાળુઓ મોટી સંખ્યામાં ભાગ લેતા જાવા મળ્યા હતા.
સંગમ ઘાટ ખાતે, આંતરરાષ્ટ્રીય યાત્રાળુઓ અને આધ્યાત્મીક સાધકોની એક શ્રેણી ઉજવણીમાં જાડાઈ હતી. દક્ષિણ કોરિયાના ઘણા યુટ્યુબર્સ આ સ્વર્ગીય અનુભવને તેમના કેમેરામાં કેદ કરતા જાવા મળ્યા, જ્યારે જાપાનના પ્રવાસીઓએ આ ઘટનાના સાંસ્કૃતિક અને આધ્યાત્મીક મહત્વને સમજવા માટે સ્થાનિક માર્ગદર્શકો સાથે જાડાણ કર્યું. મહાકુંભ મેળાની મુલાકાત લેનારા એક ઇટાલિયન ભક્તે કહ્યું, “તે ખૂબ જ શક્તિશાળી છે. અત્યારે મારામાં ઘણી બધી લાગણીઓ, રંગો અને બધું જ છે. આ મારો ભારતમાં પહેલો સમય છે.”
ગાઢ ધુમ્મસ અને ધ્રુજારીના આંચકા શ્રદ્ધાથી ઘણા માઇલ પાછળ રહી ગયા હતા. મધ્યરાત્રિએ સંગમ ખાતે લાખો ભક્તોની ભીડ એકઠી થઈ. તલ મૂકવા માટે પણ જગ્યા બચી ન હતી. પોષ પૂર્ણિમાની પહેલી ડૂબકી મધ્યરાત્રિથી જ શરૂ થઈ ગઈ. આ સાથે, કલ્પવાસની શરૂઆત એક મહિના માટે યજ્ઞ વિધિઓથી પણ થઈ, જેમાં સંગમની રેતી પર જપ, ધ્યાન અને તપ માટે વેદીઓ શણગારવામાં આવી હતી
સમુદ્ર મંથન દરમિયાન નીકળેલા ઘડામાંથી અમૃતના થોડા ટીપાં ટપકાવવાથી યુગો પહેલા શરૂ થયેલી કુંભ સ્નાનની પરંપરા આજથી શરૂ થઈ. આ વખતે મહાકુંભમાં ૧૮૩ દેશોના લોકો આવે તેવી અપેક્ષા છે. આ વિદેશી મહેમાનોના સ્વાગત અને આતિથ્ય માટે યોગી આદિત્યનાથ સરકાર દ્વારા ભવ્ય તૈયારીઓ કરવામાં આવી છે.
કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો યુનેસ્કોની વિશ્વ ધરોહર યાદીમાં સૂચિબદ્ધ મહાકુંભને વિશ્વ સમુદાય સમક્ષ અદ્ભુત રીતે રજૂ કરવા માંગે છે. મેળા વિસ્તારમાં દરરોજ ૮૦૦ થી વધુ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો યોજાશે. પહેલી વાર, ૧૦ લાખ ચોરસ ફૂટમાં દિવાલો રંગવામાં આવી છે. માહિતી અનુસાર, કુંભનગરીમાં સેક્ટર-૧૮ પર મહત્તમ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે. અહીં એક વીઆઇપી ગેટ પણ બનાવવામાં આવ્યો છે. આ સ્થળે ૭૨ દેશોના ધ્વજ ફરકાવવામાં આવ્યા છે, જેમના પ્રતિનિધિઓ પણ મેળામાં ભાગ લેવા આવી રહ્યા છે. તે જ સમયે, મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથે પોતે તેમના સ્વાગત માટે તૈયારીઓ કરી લીધી છે.
કુંભનગરીના દરેક સેક્ટરમાં કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત કરવા માટે પોલીસ સ્ટેશનો સ્થાપવામાં આવ્યા છે. વધુમાં, ફાયર બ્રિગેડની ટીમો પણ તૈનાત કરવામાં આવી છે. કુંભનગરીમાં કુલ ૫૬ કામચલાઉ પોલીસ સ્ટેશન સ્થાપવામાં આવ્યા છે. ૩૭ હજાર પોલીસકર્મીઓને તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે, જેમને તમામ પ્રકારની કટોકટીની પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે તાલીમ આપવામાં આવી છે. કુંભ મેળામાં ભારે ભીડ વચ્ચે કોઈનું ખોવાઈ જવું એ સામાન્ય વાત છે, પરંતુ આ માટે પણ ખાસ તૈયારીઓ કરવામાં આવી છે. આ વખતે ભક્તોની મદદ માટે ૧૫ ખોવાયેલા અને મળેલા કેન્દ્રો બનાવવામાં આવ્યા છે.
મહાકુંભ ક્યારે શરૂ થયો તે અંગે કોઈ લેખિત પુરાવા નથી. જાકે, આ મેળાના સૌથી જૂના લેખિત પુરાવા બૌદ્ધ યાત્રાળુ હ્યુએન ત્સંગના લખાણોમાં જાવા મળે છે. તેમણે છઠ્ઠી સદીમાં સમ્રાટ હર્ષવર્ધનના શાસનકાળ દરમિયાન યોજાયેલા કુંભ મેળાનું વર્ણન કર્યું છે. તે જ સમયે, ખ્રિસ્ત પહેલા ૪૦૦ વર્ષ પહેલાં સમ્રાટ ચંદ્રગુપ્તના દરબારમાં આવેલા એક ગ્રીક રાજદૂતે પણ પોતાના લેખમાં આવા જ મેળાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સોમવારે સવારે ટ્વીટ કરીને કહ્યું – “પોષ પૂર્ણિમાના પવિત્ર સ્નાન સાથે, આજથી પ્રયાગરાજની પવિત્ર ભૂમિ પર મહાકુંભ શરૂ થઈ ગયો છે. આપણી શ્રદ્ધા અને સંસ્કૃતિ સાથે જાડાયેલા આ દિવ્ય પ્રસંગે, હું તમામ ભક્તોને શુભેચ્છા પાઠવું છું.” મારા હૃદયથી તમને સલામ અને અભિનંદન. હું ઈચ્છું છું કે ભારતીય આધ્યાત્મીક પરંપરાનો આ મહાન ઉત્સવ તમારા બધાના જીવનમાં નવી ઉર્જા અને ઉત્સાહ લાવે.”
પ્રધાનમંત્રી મોદીએ કહ્યું છે કે પ્રયાગરાજમાં મોટી સંખ્યામાં ભક્તો આવતા જાઈને તેઓ ખુશ છે. અસંખ્ય લોકો પ્રયાગરાજ આવી રહ્યા છે, પવિત્ર સ્નાન કરી રહ્યા છે અને ભગવાનના આશીર્વાદ મેળવી રહ્યા છે.
