રસ્તા પર નગ્ન પરેડ કરતી બે મહિલાઓનો વીડિયો વાયરલ થતાં જ આખા દેશની નજર હવે મણિપુર હિંસા પર છે. આ ઘટના પર ખુદ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ દુઃખ વ્યક્ત કર્યું છે. દેશના મુખ્ય ન્યાયાધીશે પણ આ મામલાની નોંધ લીધી છે. પરંતુ સવાલ એ થાય છે કે જા આવી ઘટના અઢી મહિના પહેલા બની હોત તો સરકાર અત્યાર સુધી શું કરી રહી હતી. શું એ શક્ય નથી કે આવી બીજી ઘણી ઘટનાઓ બની હશે?
જા સરકારને આવી ઘટનાઓની જાણ ન હોય તો તે વધુ શરમજનક બાબત છે. જ્યારે એક કેન્દ્રીય મંત્રી જે આ રાજ્યના રહેવાસી છે, તેમનું ઘર સળગાવી દેવામાં આવે છે અને તે પોતે જ નિવેદન આપે છે કે રાજ્યમાં કાયદો અને વ્યવસ્થા ખતમ થઈ ગઈ છે. તે સમયે જ સમજવું જાઈતું હતું કે મણિપુર સરકાર સંપૂર્ણપણે નિષ્ફળ ગઈ છે. સત્તા, કાયદો અને વ્યવસ્થા પરનું તેનું નિયંત્રણ સમાપ્ત થઈ ગયું છે.
મણિપુરની કુકી છોકરીઓનો વીડિયો વાયરલ થયા બાદ પીએમ અને સીજેઆઈએ પણ ઊંડું દુઃખ વ્યક્ત કર્યું છે અને તેને કાયદો અને વ્યવસ્થા માટે શરમજનક ગણાવ્યું છે. આવા સમયે સીએમ બિરેન સિંહે કહ્યું કે આવી સેંકડો એફઆઇઆર નોંધાતી રહે છે. વિડિયો આવતાં જ તાત્કાલિક ધોરણે કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી. તે ઘટના પ્રત્યે જવાબદાર વ્યક્તિની અસંવેદનશીલતા જ દર્શાવે છે.
સમગ્ર રાજ્યમાં અત્યાર સુધીમાં ૧૦૦ થી વધુ નિર્દોષ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે. ૩૦૦ થી વધુ લોકો ગંભીર રીતે ઘાયલ છે. સેંકડો લોકોના ઘર બળી ગયા છે. લગભગ ૫૦ હજાર લોકો કેમ્પમાં રહેવા મજબૂર છે. ગામડાઓમાં સશ† હુમલા થાય છે, લોકોના ઘર બાળવામાં આવે છે. લોકોને કતારોમાં ઉભા કરી ગોળી મારવામાં આવે છે.મંત્રીઓના ઘર સળગાવી દેવામાં આવ્યા છે. કુકી અને મેઇતેઇના પ્રદેશમાં જતા લોકોની ખાનગી સેના દ્વારા શોધ કરવામાં આવે છે. આ એવા ઉદાહરણો છે કે અહીંની સરકાર ખતમ થઈ ગઈ છે.જા કુકી વિસ્તારના મેઇતેઇ લોકો અને મેઇતેઇ વિસ્તારના કુકી લોકો છોડી દે તો જીવન જાખમમાં છે. સ્થાનિક પોલીસ, સશ† અર્ધલશ્કરી દળો બંદૂકના બળે શાંતિ સ્થાપવામાં નિષ્ફળ રહ્યા છે. ૧૬માંથી ૧૧ જિલ્લામાં સતત કર્ફ્યુ લાદવામાં આવ્યો છે. આવા રાજ્યના મુખ્યમંત્રી આટલી મોટી ઘટના પર એવું નિવેદન આપે છે કે જાણે કશું બન્યું જ નથી. સીએમ પર તેમના રાજ્યમાં અન્ય સમુદાયો અને અન્ય પક્ષોના નેતાઓ સાથે વાત ન કરવાનો આરોપ છે.જે રાજ્ય પોતાની પાર્ટીના કેન્દ્રીય મંત્રીનું ઘર બચાવી શકતું નથી, તે રાજ્યની જનતાને તે રાજ્યની કાયદો અને વ્યવસ્થામાં વિશ્વાસ કેવી રીતે રહેશે. કેન્દ્રીય મંત્રી આર.કે. રંજન સિંહે પોતાના ઘરને સળગાવવાની ઘટના બાદ પોતે જ આ નિવેદન આપ્યું હતું કે મણિપુરમાં કાયદો અને વ્યવસ્થા સંપૂર્ણપણે નિષ્ફળ ગઈ છે. તો શું સરકાર મણિપુરમાં ખરેખર નિષ્ફળ ગઈ છે? મણિપુરનીસ્થિતિ ખૂબ જ સ્પષ્ટ છે કે ત્યાંની રાજ્ય સરકાર પરિસ્થિતિને સંભાળવામાં નિષ્ફળ રહી છે. એટલું જ નહીં, સુરક્ષા દળો કાં તો યોગ્ય રીતે કામ કરી શકતા નથી અથવા તો તેનો ઉપયોગ જ નથી થઈ રહ્યો. આસામ રાઈફલ્સ, સેનાના જવાનો, ઝ્રઇઁહ્લ પણ અશાંત વિસ્તારોમાં હિંસા રોકવામાં નિષ્ફળ સાબિત થયા છે.રાજ્યમાં તમામ જૂથોના પોતાના સંગઠનો છે અને તેઓ પોતપોતાના વિસ્તારોમાં તેમની મજબૂત સ્થિતિ જાળવી રહ્યા છે. આમાં તેમનો દોષ પણ નથી. કારણ કે કોઈપણ જૂથને સરકારમાં વિશ્વાસ નથી. રાજ્યમાં સરકાર ધરાવતા લોકોને પોતાની સરકાર કરતાં તેમના જ્ઞાતિ જૂથોમાં વધુ વિશ્વાસ હોય છે.
સરકારની કબૂલાત પૂરી થઈ ગઈ છે. આની સૌથી ખરાબ અસર શાંતિ માટે આગળ વધનારને થઈ છે. કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે શાંતિ સમિતિ બનાવવાનું સૂચન કર્યું હતું. આ અંતર્ગત તમામ સમાજના આગેવાનોને સામેલ કરીને પરસ્પર ચર્ચા અને સંમતિથી સમસ્યાનો ઉકેલ લાવવાના પ્રયાસો હાથ ધરાયા હતા. જ્યારે કમિટીની રચના થઈ ત્યારે રાજ્યપાલના નેતૃત્વમાં કોઈ આવવા તૈયાર નહોતું.કુકી સંગઠનોના આગેવાનોએ કહ્યું કે મુખ્યમંત્રી વીરેન્દ્ર સિંહનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે, તેથી આ સમિતિમાં સામેલ થશે નહીં. હકીકતમાં, રાજ્ય સરકાર આરોપ લગાવી રહી છે કે કુકી લોકો અફીણનો ગેરકાયદેસર વ્યવસાય કરે છે અને તેઓ આ હિંસા માટે જવાબદાર છે.
મુખ્યમંત્રી વીરેન્દ્ર સિંહે કુકી લોકોમાં વિશ્વાસ જીતવા માટે મિઝોરમના મુખ્યમંત્રી જારમ થાંગા પાસેથી સહકાર માંગ્યો, પરંતુ વસ્તુઓ કામ કરી શકી નહીં. વાસ્તવમાં, બિરેન સરકારે બે ઝુંબેશ શરૂ કરી હતી – એક, અફીણની ખેતી રોકવા માટે અને બીજું, બહારથી સ્થાયી થયેલા લોકોને ઓળખીને તેમને બહાર કાઢવા માટે. આ બાબતો એવી રીતે ફેલાઈ કે કુકી લોકોને લાગ્યું કે સરકાર તેમની વિરુદ્ધ કામ કરી રહી છે અને તેના પર કોઈપણ રીતે વિશ્વાસ કરી શકાય તેમ નથી. મણિપુર સરકાર સામે ભાજપના ધારાસભ્યોનો અસંતોષ જૂનના પહેલા સપ્તાહમાં ગૃહમંત્રી અમિત શાહની ઇમ્ફાલ મુલાકાત દરમિયાન દેખાવા લાગ્યો હતો. અમિત શાહની મુલાકાત બાદ પણ અસંતોષ ઓછો થયો નથી. પાર્ટીના ધારાસભ્યોએ પોતાની જ સરકાર વિરુદ્ધ નવી દિલ્હીમાં ધામા નાખ્યા. ભાજપના નવ ધારાસભ્યોએ વડા પ્રધાન કાર્યાલયને મેમોરેન્ડમ સુપરત કરીને રાજ્ય નેતૃત્વ પર પ્રશ્નો ઉઠાવવામાં મોડું કર્યું ન હતું. ધારાસભ્યોએ બિરેન સરકાર પર ગંભીર આક્ષેપો કર્યા હતા.
