વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તાજેતરમાં રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારના વડા તરીકે 20 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા છે. રાજ્યમાં સીએમ અને કેન્દ્રમાં પીએમ રહીને તેમણે રાષ્ટ્રીય મહત્વના અનેક પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યા અને હાથ ધર્યા. વિવિધ પરિવર્તનની પહેલ પણ શરૂ કરી. જેમાં દેશના સેંકડો વર્ષ જૂના મંદિરોના જીર્ણોદ્ધારનો પણ સમાવેશ થાય છે.
સ્વર્ગસ્થ કે.એમ.મુનશીના પ્રયાસોથી સોમનાથ મંદિરનો મુદ્દો પ્રાદેશિકમાંથી રાષ્ટ્રીય અને પછી હિંદુ ગૌરવમાં બદલાઈ ગયો. તે કોઈ રહસ્ય નથી કે તત્કાલિન વડા પ્રધાન નેહરુ મંદિરના પુનર્નિર્માણ પર સહમત ન હતા. તે પછી પણ સોમનાથ મંદિરના પુનઃનિર્માણની શરૂઆત થઈ. મંદિરના ઉદ્ઘાટન સમયે તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ ડૉ.રાજેન્દ્ર પ્રસાદ નહેરુની ઈચ્છા ન હોવા છતાં પહોંચ્યા હતા. જો કે સોમનાથ મંદિરનો પુનઃનિર્માણ  કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ તે લાંબા સમય સુધી એક માત્ર મંદિર રહ્યું જે બદલાયું અને વિકસિત થયું. ચાલો તમને એ પણ જણાવીએ કે પીએમ મોદીના સત્તામાં આવ્યા પછી કયા મંદિરોનો પુનઃવિકાસ કરવામાં આવ્યો અને હવે તેમની સ્થિતિ શું છે.
*અયોધ્યાનું રામ મંદિર*
9 નવેમ્બર 2019 ના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે 70 વર્ષથી વધુ સમયથી ચાલી રહેલા શ્રી રામ જન્મભૂમિ કેસમાં હિન્દુઓની તરફેણમાં ચુકાદો આપ્યો હતો. જે બાદ હિન્દુ સમાજનું પાંચ સદી જૂનું સ્વપ્ન અને સંઘર્ષ પૂર્ણ થયો. આ નિર્ણયનું મહત્વ એ વાત પરથી જાણી શકાય છે કે અયોધ્યાની આસપાસના લગભગ 105 ગામડાના સૂર્યવંશી ક્ષત્રિય કુળના લોકોએ 500 વર્ષ જૂના સંકલ્પને પૂર્ણ કર્યો હતો. તેમનો સંકલ્પ હતો કે, જ્યાં સુધી તેઓ અયોધ્યાનો કબજો મેળવે ત્યાં સુધી પાઘડી અને ચંપલનો ઉપયોગ નહીં કરે.શ્રી રામજન્મભૂમિ મંદિરે મદદ કરી ચુકાદા પછી, નરેન્દ્ર મોદી સરકાર આગળ વધી અને અયોધ્યામાં ભવ્ય રામ મંદિરનું નિર્માણ શરૂ થયું ત્યારે પાંચ સદી જૂનું સ્વપ્ન સાકાર થયું, જેનો શિલાન્યાસ ખુદ વડાપ્રધાને ઓગસ્ટ 2020માં કર્યો હતો. અયોધ્યા એક ભવ્ય શ્રી રામ મંદિરની પૂર્ણાહુતિની રાહ જોઈ રહ્યું હોવાથી, તેમની સરકારે આખા પ્રદેશને એક મુખ્ય હિન્દુ યાત્રાધામ તરીકે સ્થાપિત કરવાની યોજના બનાવી છે.
*કાશી વિશ્વનાથ કોરિડોર*
કાશી વિશ્વનાથ મંદિર, તેની દિવ્યતા હોવા છતાં, તેની ભીડભાડ અને ગંદી શેરીઓ માટે પણ જાણીતું હતું; એટલા માટે કે 4 ફેબ્રુઆરી 1916ના રોજ બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીનું ઉદ્ઘાટન કરવા કાશીની મુલાકાત લેતી વખતે મહાત્મા ગાંધીએ આ વિશે વાત કરી હતી. નરેન્દ્ર મોદી વડાપ્રધાન બન્યા પછી તેમણે કાશીના બેઝિક ઈન્ફ્રા પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. 8 માર્ચ 2019 ના રોજ, પીએમ મોદીએ કાશી વિશ્વનાથ મંદિર સંકુલના પુનઃવિકાસ અને પુનરુત્થાન માટેનો તેમનો સૌથી મહત્વાકાંક્ષી પ્રોજેક્ટ કાશી વિશ્વનાથ કોરિડોર પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો.
જ્યારે આ પ્રોજેક્ટની કલ્પના કરવામાં આવી હતી, ત્યારે મંદિર સંકુલની આસપાસના ગાઢ માળખાને જોતાં તેને અશક્ય માનવામાં આવતું હતું. વર્તમાન હેરિટેજ સ્ટ્રક્ચર્સને જાળવી રાખવા, મંદિર સંકુલમાં નવી સુવિધાઓ પૂરી પાડવા, મંદિરની આસપાસ લોકોની અવરજવરને સરળ બનાવવા અને મંદિરને ઘાટો સાથે સીધી દૃશ્યતા સાથે જોડવાનો વિચાર હતો. પીએમ મોદીનું ધ્યાન ગંગા નદી અને કાશી વિશ્વનાથ મંદિર વચ્ચે સીમલેસ કનેક્શન સ્થાપિત કરવા પર હતું જેથી કરીને યાત્રિકો માટે મંદિરમાં ગંગાજળ અર્પણ કરવા માટે નદીમાંથી સ્નાન અને પાણી લઈ જવામાં સરળતા રહે. પીએમના માર્ગદર્શન હેઠળ, મિલકતો લવચીક રીતે હસ્તગત કરવામાં આવી હતી જેથી કોઈને અસુવિધા ન થાય. જેના કારણે સમગ્ર પ્રોજેક્ટ મુકદ્દમા મુક્ત બન્યો હતો. મંદિરની આસપાસની ઇમારતોને તોડી પાડવાથી ઓછામાં ઓછા 40 અતિ પ્રાચીન મંદિરો પુનઃપ્રાપ્ત થયા. 13મી ડિસેમ્બરે પીએમ દ્વારા તેના ઉદ્ઘાટનની રાહ જોઈ રહ્યા છીએ.
*સોમનાથ મંદિર સંકુલ*
ગુજરાતના સીએમ તરીકેના તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન, નરેન્દ્ર મોદીએ મંદિર સંકુલના બ્યુટિફિકેશનને ઉત્તેજન આપવા માટે ઘણા પ્રોજેક્ટ્સ શરૂ કર્યા હતા. તાજેતરમાં પીએમ મોદીએ સોમનાથ મંદિર પરિસરમાં એક પ્રદર્શન કેન્દ્ર, બીચ રિસોર્ટનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. પીએમ મોદીની આગેવાની હેઠળનું શ્રી સોમનાથ ટ્રસ્ટ સોમનાથ મંદિરની ભવ્યતા જાળવવા અને સુધારવા માટે સતત કાર્ય કરી રહ્યું છે.
*કેદારનાથ ધામ*
મોદી સરકારે કેદારનાથ ધામનો પુનઃવિકાસ કર્યો, જેણે 2013ના પૂરમાં વ્યાપક વિનાશ જોયો હતો. સમગ્ર મંદિર પરિસરને માત્ર પુનઃનિર્માણ જ નહીં પરંતુ સંપૂર્ણ કાયાપલટ કરવામાં આવી છે. મંદિરને તેની સંપૂર્ણ ભવ્યતામાં પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે નવી જગ્યાઓ પણ ઉમેરવામાં આવી છે. તાજેતરમાં કેદારનાથ મંદિર સંકુલનું ઉદ્ઘાટન કરતા પીએમ મોદીએ કહ્યું હતું કે કેદારનાથનો પુનર્વિકાસ તેમને વ્યક્તિગત રીતે કેવી રીતે પ્રિય હતો. 2013માં અને પછી 2017માં તેમના ભાષણમાં તેમણે કેદારનાથના પુનઃવિકાસની વાત કરી હતી.
*ચાર ધામ પ્રોજેક્ટ*
મોદી સરકારે ચાર ધામ તીર્થસ્થળો યમુનોત્રી, ગંગોત્રી, કેદારનાથ અને બદ્રીનાથને જોડતા આધુનિક અને વિસ્તૃત ચાર ધામ રોડ નેટવર્કના નિર્માણને મંજૂરી આપીને ચાર ધામ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો. આ યોજના દેશભરમાંથી આ ચાર પવિત્ર સ્થળોની મુલાકાત લેતા યાત્રાળુઓ માટે મૈત્રીપૂર્ણ અને સરળ ઍક્સેસ પ્રદાન કરશે. રોડ નેટવર્કની સમાંતર, એક ઝડપી રેલ્વે લાઇન પર પણ કામ ચાલી રહ્યું છે જે પવિત્ર શહેર ઋષિકેશને કર્ણપ્રયાગ સાથે જોડશે, જે 2025 સુધીમાં કાર્યરત થવાની સંભાવના છે.
*વિદેશમાં પણ મંદિરોને પુનર્જીવિત કરવાના પ્રયાસો*
મોદીના મંદિર નિર્માણના પ્રયાસો માત્ર ભારત પૂરતા મર્યાદિત નથી, પરંતુ તેમણે વિદેશમાં પણ મંદિરોના વિકાસ/પુનઃવિકાસમાં મદદ કરી છે. 2019 માં, તેણે બહેરીનના મનામામાં 200 વર્ષ જૂના ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ શ્રીનાથજી (શ્રી કૃષ્ણ) મંદિરના 4.2 મિલિયન ડોલરનો પુનર્વિકાસ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો. આ ઉપરાંત, વડાપ્રધાને 2018માં અબુ ધાબીમાં પ્રથમ હિન્દુ મંદિરનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો.
કાશ્મીરમાં મંદિર જીર્ણોદ્ધાર
જ્યારથી કલમ 370 નાબૂદ કરવામાં આવી છે અને જમ્મુ અને કાશ્મીરને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બનાવવામાં આવ્યું છે, ત્યારથી સરકારે શ્રીનગર, કાશ્મીરમાં ઘણા ધાર્મિક સ્થળોના નવીનીકરણ પર કામ શરૂ કર્યું છે. ઉપલબ્ધ અંદાજ મુજબ, કાશ્મીરમાં કુલ 1,842 હિંદુ ધર્મસ્થાનો છે જેમાં મંદિરો, પવિત્ર ઝરણાંઓ, ગુફાઓ અને વૃક્ષોનો સમાવેશ થાય છે. 952 મંદિરોમાંથી 212 ચાલી રહ્યાં છે જ્યારે 740 જર્જરિત હાલતમાં છે. પુનઃસ્થાપિત થનાર પ્રથમ મંદિર શ્રીનગરમાં ઝેલમ નદીના કિનારે આવેલું રઘુનાથ મંદિર છે. ભગવાન રામને સમર્પિત મંદિર સૌપ્રથમ 1835 માં મહારાજા ગુલાબ સિંહ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. જો કે, આ પ્રોજેક્ટ હજી પ્રારંભિક તબક્કામાં છે, તેમ છતાં તે એક સાહસિક પહેલ છે.
ભારતની આધ્યાત્મિક જાગૃતિ
પીએમ મોદી માને છે કે ભારતની આધ્યાત્મિક જાગૃતિ ત્યારે જ થઈ શકે છે જ્યારે તેના ધાર્મિક અને દૈવી સ્થાનો તેમની જૂની ભવ્યતામાં પુનઃસ્થાપિત થાય. આથી આ ક્ષેત્રમાં તેમના તમામ પ્રયાસો આપણા સ્થાપિત ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક અને આધ્યાત્મિક કેન્દ્રોના ગૌરવને પુનઃસ્થાપિત કરવા પર કેન્દ્રિત છે. પ્રધાનમંત્રીએ મંદિર પુનઃનિર્માણ અને સમગ્ર દેશમાં આપણા પ્રસિદ્ધ યાત્રાધામો અને પવિત્ર સ્થળોના જીર્ણોદ્ધાર માટે ઝુંબેશ શરૂ કરી છે. તેઓ પવિત્ર હિંદુ તીર્થસ્થળો પર ચાલી રહેલા મંદિર પુનઃનિર્માણના તમામ પ્રયાસોની અધ્યક્ષતા કરે છે. તેમના દૂરંદેશી નેતૃત્વ હેઠળ આધુનિક ભારતીય રાષ્ટ્રને તેના આધ્યાત્મિક પાયાની નજીક લાવવામાં આવી રહ્યું છે. ભારત તેમને મંદિર નિર્માતા અને હિંદુ આસ્થાના રાજદૂત તરીકે જોઈ રહ્યું છે.