(એ.આર.એલ),કરાચી,તા.૭
પાકિસ્તાનના પાણીમાં પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસનો વિશાળ ભંડાર મળી આવ્યો છે, જે દેશની કિસ્મત બદલી શ કે છે. એક વરિષ્ઠ સુરક્ષા અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે તેલ અને ગેસના ભંડારનું અસ્તત્વ ચકાસવા માટે મિત્ર દેશ સાથે ત્રણ વર્ષનો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો.
ભૂસ્તરશાય સર્વેક્ષણોએ પાકિસ્તાનને કુદરતી સંસાધનોના સ્થાનને ઓળખવામાં મદદ કરી છે અને સંબંધિત વિભાગોએ સરકારને પાકિસ્તાની જળસીમામાં મળેલા સંસાધનો વિશે જાણ કરી છે. તેને ‘બ્લુ વોટર ઈકોનોમી’થી લાભ મેળવવાનો પ્રયાસ ગણાવતા અધિકારીએ કહ્યું કે બિડિંગ અને એક્સપ્લોરેશન માટેની દરખાસ્તોનો અભ્યાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આનો અર્થ એ છે કે નજીકના ભવિષ્યમાં સંશોધન કાર્ય શરૂ થઈ શકે છે, પરંતુ કુવાઓ ડ્રિલ કરવામાં અને ખરેખર તેલનું ઉત્પાદન કરવામાં વર્ષો લાગી શકે છે.‘બ્લુ વોટર ઇકોનોમી’ માત્ર તેલ અને ગેસ કરતાં વધુ ઉત્પાદન કરી શકે છે, અન્ય ઘણા મૂલ્યવાન ખનિજા અને તત્વો છે જે સમુદ્રમાંથી ખનન કરી શકાય છે. અધિકારીએ કહ્યું કે આ પહેલ અને ઝડપી પગલાં દેશની આર્થિક કિસ્મત બદલવામાં મદદ કરી શકે છે. કેટલાક અંદાજા સૂચવે છે કે આ શોધ વિશ્વની ચોથી સૌથી મોટી ઓઇલ અને ગેસ ડિપોઝિટ હશે. હાલમાં, વેનેઝુએલાને લગભગ ૩.૪ બિલિયન બેરલ સાથે તેલના ભંડારમાં અગ્રેસર માનવામાં આવે છે, જ્યારે યુએસ પાસે સૌથી વધુ શેલ ઓઇલ ભંડાર છે. સાઉદી અરેબિયા, ઈરાન, કેનેડા અને ઈરાક બાકીના ટોપ પાંચમાં છે.ઓઈલ એન્ડ ગેસ રેગ્યુલેટરી ઓથોરિટીના ભૂતપૂર્વ સભ્ય મુહમ્મદ આરીફે જણાવ્યું હતું કે દેશે આશાવાદી રહેવું જાઈએ, પરંતુ ૧૦૦ ટકા નિશ્ચિતતા ક્યારેય નથી કે આ અનામતો અપેક્ષા મુજબ મળી જશે. જ્યારે તેમને પૂછવામાં આવ્યું કે શું આ અનામતો દેશની ઉર્જા જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે પૂરતા છે, તો તેમણે કહ્યું કે તે ઉત્પાદનના કદ અને પુનઃપ્રાપ્ત દર પર આધારિત છે. “જા તે ગેસ અનામત છે, તો તે આયાતને બદલી શકે છે અને જા તે તેલ અનામત છે, તો તે આયાતી તેલને બદલી શકે છે.”તેમણે ચેતવણી આપી હતી કે જ્યાં સુધી અનામતની સંભવિતતાનું વિશ્લેષણ કરવામાં ન આવે અને ડ્રિલિંગ પ્રક્રિયા શરૂ ન થાય ત્યાં સુધી આ સંભવ છે. તેમણે કહ્યું કે એકલા એક્સપ્લોરેશન માટે લગભગ રૂ. ૫ બિલિયનના જંગી રોકાણની જરૂર છે અને ઓફશોર સ્થાનોમાંથી અનામત મેળવવામાં ચારથી પાંચ વર્ષ લાગી શકે છે. જા સંશોધનના પરિણામે અનામતની શોધ થાય છે, તો તેમણે કહ્યું હતું કે, અનામતને કાઢવા અને બળતણનું ઉત્પાદન કરવા માટે કુવાઓ અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર તૈયાર કરવા માટે વધુ રોકાણની જરૂર પડશે.
