રાજ્યોમાં મોક ડ્રીલ માટે કુલ ૨૫૯ શહેરોની પસંદગી કરવામાં આવી છે. આ શહેરોને પણ ૩ શ્રેણીઓમાં વહેંચવામાં આવ્યા છે.
પહેલગામ આતંકવાદી હુમલાને લઈને ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે તણાવ ચરમસીમાએ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે બંને દેશો વચ્ચે લશ્કરી અથડામણ થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, ભારત સરકારના કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને બુધવાર, ૭ મે ના રોજ મોક ડ્રીલ કરવા સૂચનાઓ જારી કરી છે. ચાલો જાણીએ કે ભારતના કયા શહેરોમાં મોક ડ્રીલ યોજાવાની છે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા આપવામાં આવેલી સૂચનાઓ અનુસાર, ભારતના તમામ ૨૮ રાજ્યો અને ૮ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં રાષ્ટ્રવ્યાપી મોકડ્રીલનું આયોજન કરવામાં આવશે. આ તમામ રાજ્યોમાં મોક ડ્રીલ માટે કુલ ૨૫૯ શહેરોની પસંદગી કરવામાં આવી છે. આ શહેરોને પણ ૩ શ્રેણીઓમાં વહેંચવામાં આવ્યા છે.
ગૃહ મંત્રાલયના નિર્દેશ મુજબ, મોક ડ્રીલ દરમિયાન હવાઈ હુમલાની ચેતવણી આપતા સાયરન વગાડવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, વિદ્યાર્થીઓ સહિત નાગરિકોને જરૂરી નાગરિક સંરક્ષણ તકનીકોની તાલીમ પણ આપવામાં આવશે. તમને જણાવી દઈએ કે આ મોક ડ્રીલનો હેતુ હવાઈ હુમલા અથવા અન્ય કટોકટીની પરિસ્થિતિઓ દરમિયાન પોતાને બચાવવા માટે જાગૃતિ લાવવાનો છે.૨૨ એપ્રિલના રોજ જમ્મુ અને કાશ્મીરના પહેલગામમાં એક ભયાનક આતંકવાદી હુમલો થયો. આ હુમલામાં પાકિસ્તાની આતંકવાદીઓએ પહેલગામના બૈસરન આવેલા હિન્દુ પ્રવાસીઓને નિશાન બનાવ્યા હતા, જેમાં ૨૬ લોકો માર્યા ગયા હતા. આતંકવાદીઓએ પ્રવાસીઓને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યું, તેમના કપડાં ઉતારવા મજબૂર કર્યા અને તેઓ હિન્દુ છે તે જાણ્યા પછી, તેમણે તેમને નિર્દયતાથી ગોળી મારીને મારી નાખ્યા. દિલ્હી અને મુંબઈ સહિત દેશભરના વિવિધ શહેરોમાં મોક ડ્રીલની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે, જ્યારે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં સરહદ પરના લોકો બંકરોમાં છુપાઈ જવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. ઉરીથી નૌશેરા સેક્ટર સુધી, કોઈપણ કટોકટીની સ્થિતિમાં છુપાવવા માટે બંકરો તૈયાર રાખવામાં આવ્યા છે. બંકરોમાં લોકો માટે ખાવા-પીવાની વ્યવસ્થા પણ કરવામાં આવી છે. જા પાકિસ્તાન સાથે યુદ્ધ થાય તો પાકિસ્તાન દ્વારા એલઓસી પર રહેતા લોકોને સૌથી વધુ નિશાન બનાવવામાં આવશે. આ જ કારણ છે કે માત્ર એલઓસી પર જ નહીં પરંતુ આંતરરાષ્ટÙીય સરહદ પર પણ પૂરતી સંખ્યામાં બંકરો તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે.
જમ્મુની એક શાળામાં વિદ્યાર્થીઓને મોક ડ્રીલ કસરત દરમિયાન કોઈપણ પરિÂસ્થતિનો સામનો કરવા માટે તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે. દિલ્હી પોલીસની સુરક્ષા તૈયારીઓને વધુ મજબૂત બનાવવાના ઉદ્દેશ્યથી, પોલીસ મુખ્યાલયમાં લોંગ રેન્જ એકોસ્ટિક ડિવાઇસ સિસ્ટમ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે. આ અતિ-આધુનિક ઉપકરણ એક કિલોમીટરથી વધુ અંતર સુધી સચોટ અને મોટેથી સંદેશા પ્રસારિત કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. દિલ્હી પોલીસ અધિકારીઓને તેના ઉપયોગની કામગીરી અને ઘોંઘાટ વિશે માહિતી આપવામાં આવી હતી. શ્રીનગરના દાલ તળાવ ખાતે એસડીઆરએફના જવાનો મોક ડ્રિલની તૈયારી કરી રહ્યા છે. ગૃહ મંત્રાલયે ઘણા રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને અસરકારક નાગરિક સુરક્ષા માટે મોક ડ્રીલ કરવા જણાવ્યું છે, તેથી આ મોક ડ્રીલ આવતીકાલે એટલે કે ૭ મેના રોજ યોજાશે. આવતીકાલે ૨૪૪ જિલ્લાઓમાં મોકડ્રીલ કવાયત દરમિયાન, લોકોને યુદ્ધ દરમિયાન ટકી રહેવા અને સલામત સ્થળોએ જવાના રસ્તાઓ શીખવવામાં આવશે. આજે પંજાબથી મહારાષ્ટÙ સુધી ઘણી જગ્યાએ યુદ્ધના સાયરનના અવાજા સંભળાયા.
ઉત્તર પ્રદેશમાં ગાઝિયાબાદ, ઝાંસી, ગોરખપુર, આગ્રા, પ્રયાગરાજ, બરેલી, કાનપુર, મથુરા, લખનૌ, મેરઠ, મુરાદાબાદ, સહારનપુર, વારાણસી, બક્ષી કા તાલાબ, મુગલસરાય, બાગપત અને મુઝફ્ફરનગરમાં યુદ્ધ સાયરન વગાડવામાં આવશે.આ મોક ડ્રીલનો મુખ્ય ધ્યેય નાગરિકોને શાંત રહેવા, સુરક્ષિત આશ્રય લેવા અને હવાઈ હુમલો કે અન્ય હુમલાની સ્થિતિમાં વહીવટીતંત્ર દ્વારા જારી કરાયેલી સૂચનાઓનું પાલન કરવા માટે તૈયાર કરવાનો છે. આ કવાયત ખાસ કરીને ભારત-પાકિસ્તાન સરહદે આવેલા રાજ્યોના વ્યૂહાત્મક રીતે સંવેદનશીલ જિલ્લાઓ જેમ કે જમ્મુ અને કાશ્મીર, પંજાબ, રાજસ્થાન અને ગુજરાત માટે મહત્વપૂર્ણ રહેશે. આ મોક ડ્રીલ ગ્રામ્ય સ્તર સુધી યોજાશે, જેમાં ફાયર સર્વિસ, હોમગાર્ડ અને નાગરિક સંરક્ષણ સંસ્થાઓ સક્રિયપણે ભાગ લેશે.
મોક ડ્રીલ દરમિયાન હવાઈ હુમલાની ચેતવણી આપનારા સાયરન વાગી શકે છે. એ સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે કે આ એક પ્રથા છે, તેથી ગભરાવાની જરૂર નથી. સાયરન સાંભળતાં જ શાંત રહો અને વહીવટીતંત્રની સૂચનાઓનું પાલન કરો.
જ્યારે સાયરન વાગે, ત્યારે તરત જ ખુલ્લા વિસ્તારોમાંથી બહાર નીકળો અને સલામત મકાન, ઘર અથવા બંકરમાં આશરો લો. જા તમે બહાર હોવ, તો નજીકના મકાનમાં પ્રવેશ કરો અને સાયરન વાગ્યાના ૫-૧૦ મિનિટની અંદર સલામત સ્થળે પહોંચવાનો અભ્યાસ કરો. જા તમારા વિસ્તારમાં બંકર ઉપલબ્ધ હોય, તો ત્યાં જાઓ.
મોક ડ્રીલ દરમિયાન, ‘ક્રેશ બ્લેકઆઉટ’ પ્રેકટીસ કરવામાં આવશે જેમાં બધી લાઇટો બંધ કરવામાં આવશે જેથી દુશ્મનને નિશાન બનાવવું મુશ્કેલ બને. તમારા ઘરની બારીઓ, સ્કાયલાઇટ્સ અને દરવાજા કાળા કપડા અથવા અન્ય સામગ્રીથી ઢાંકી દો, જેથી પ્રકાશ બહાર ન જાય. રસ્તા પર વાહન ચલાવતી વખતે, અધિકારીઓના નિર્દેશ મુજબ લાઇટ બંધ કરો અને વાહન રોકો.
મોક ડ્રીલમાં નાગરિકો અને વિદ્યાર્થીઓને નાગરિક સંરક્ષણ તાલીમ આપવામાં આવશે. આમાં, હુમલાની Âસ્થતિમાં પોતાને બચાવવાની પદ્ધતિઓ શીખવવામાં આવશે. તાલીમમાં હાજરી આપો અને કટોકટીમાં શું કરવું તે શીખો. આમાં બંકરોમાં છુપાઈને અભ્યાસ, પ્રાથમિક સારવાર અને સ્થળાંતર યોજનાઓનો સમાવેશ થશે.
મોક ડ્રીલ સ્થળાંતર યોજનાઓનો અભ્યાસ કરશે, જેમાં લોકોને સુરક્ષિત સ્થળોએ ખસેડવામાં આવશે. વહીવટીતંત્રની સૂચનાઓનું પાલન કરો અને સ્થળાંતર દરમિયાન શાંત રહો. તમારા પરિવાર સાથે સ્થળાંતર યોજનાની અગાઉથી ચર્ચા કરો અને તમારા નજીકના સ્થળાંતર માર્ગ અને સલામત સ્થળને જાણો. ટીવી, રેડિયો અને સરકારી ચેતવણીઓ પર ધ્યાન આપો. મોક ડ્રીલ દરમિયાન વહીવટીતંત્ર દ્વારા મહત્વપૂર્ણ માહિતીનો પ્રસાર કરવામાં આવશે. અફવાઓથી દૂર રહો અને ફક્ત સત્તાવાર સ્ત્રોતો પાસેથી જ માહિતી મેળવો.