પાડોશી દેશ નેપાળના બારા જિલ્લામાં ગધીમાઈ દેવી સ્થાને દર પાંચ વર્ષે એક વાર મેળો ભરાય છે. જેમાં ૨.૫ લાખથી ૫ લાખ પશુઓની બલિ ચઢાવવામાં આવે છે. આ વખતે, સશસ્ત્ર સીમા બાલ અને સ્થાનિક વહીવટીતંત્રે પ્રાણીઓને બચાવવા માટે દિવસ-રાત કામ કર્યું હતું. મળતી માહિતી મુજબ ૧૫ દિવસ સુધી ચાલનારા મેળામાં આ વખતે ૮ અને ૯ ડિસેમ્બરના બે દિવસમાં જ ૪૨૦૦ ભેંસોનું બલિદાન આપવામાં આવ્યું હતું. સાથે જ વહીવટી તંત્રની સતર્કતાના કારણે ઓછામાં ઓછા ૭૫૦ પશુઓને બચાવી લેવાયા છે, જેમાં ભેંસ, ઘેટા, બકરા અને અન્ય પ્રાણીઓનો સમાવેશ થાય છે. આ પ્રાણીઓને ગુજરાતના જામનગરમાં રિલાયન્સ ગ્રુપના વાઇલ્ડલાઇફ રિહેબિલિટેશન સેન્ટરમાં મોકલવામાં આવ્યા છે.
બારા જિલ્લામાં ગધીમાઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન સ્થિત વિશ્વ પ્રસિદ્ધ ગધીમાઈ મંદિર ખાતે દર પાંચ વર્ષે આયોજિત મેળાનું ઉદ્ઘાટન ૨જી ડિસેમ્બરે નેપાળના ઉપરાષ્ટ્રપતિ રામ સહાય યાદવે કર્યું હતું. આ મેળો ૧૫ ડિસેમ્બર સુધી ચાલ્યો હતો. ૮મી ડિસેમ્બરે એક વિશેષ પૂજા કરવામાં આવી હતી અને તે પછી, જેમની પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ થઈ હતી તેવા લોકોએ તેમના વ્રત મુજબ પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓની બલિ ચઢાવી હતી.
આ લોહિયાળ પરંપરા સાથે જોડાયેલી એવી માન્યતા છે કે ગધીમાઈ મંદિરના સ્થાપક ભગવાન ચૌધરીને સ્વપ્ન આવ્યું હતું કે માતા તેમને જેલમાંથી મુક્ત કરવા માટે બલિદાન માંગી રહી છે. આ પછી પૂજારીએ પ્રાણીનું બલિદાન આપ્યું. ત્યારથી, લોકો તેમની ઇચ્છાઓ સાથે અહીં આવે છે અને પ્રાણીઓની બલિદાન આપે છે. કહેવાય છે કે ગધીમાળનો આ ઉત્સવ ૨૬૫ વર્ષથી ચાલી આવે છે. નેપાળની સુપ્રીમ કોર્ટે ૨૦૧૯માં પ્રાણીઓની બલિદાન પર રોક લગાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો. નિષ્ણાતો કહે છે કે જ્યારે લોકો તેમની ઇચ્છાઓ પૂર્ણ થાય છે ત્યારે ગધીમાળના મંદિરમાં બલિ ચઢાવે છે. વિશ્વમાં સૌથી વધુ યજ્ઞ આ મંદિરમાં થાય છે. મોટાભાગના પ્રાણીઓ બલિદાન માટે ખરીદવામાં આવે છે.
સૌથી મોટી સામૂહિક બલિદાન વિધિ તરીકે ગધીમાળના મેળાએ ગીનીસ બુક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડમાં નામ નોંધાવ્યું છે. અહીં સૌથી પહેલા વારાણસીના ડોમ રાજથી આવતા ૫૧૦૦ પ્રાણીઓની બલિ ચઢાવવામાં આવે છે. આ મેળો લગભગ ૧૫ દિવસ સુધી ચાલે છે અને તેમાં નેપાળ અને ભારતના ભક્તો ભાગ લે છે. દરરોજ લગભગ પાંચ લાખ ભક્તો આવે છે.
નેપાળ ઉપરાંત ભૂટાન, બાંગ્લાદેશ અને ભારત સહિતના અનેક દેશોમાંથી કરોડો શ્રદ્ધાળુઓ આ મેળામાં આવે છે. વિશ્વના ઘણા દેશોમાં બલિદાન પ્રથા વિરુદ્ધ અવાજ ઉઠાવવામાં આવ્યો છે. ભારતમાં પણ આ બલિ પ્રથા સામે અવાજ ઉઠાવવા લાગ્યો છે. ભારતમાં પશુઓની દાણચોરી આ બાબતે સક્રિય બની છે. આ મામલો નેપાળની સુપ્રીમ કોર્ટમાં પણ પહોંચ્યો છે. વર્ષ ૨૦૧૯ માં, કોર્ટે પ્રાણી બલિ પર તાત્કાલિક પ્રતિબંધ મૂકવાનો ઇનકાર કર્યો હતો પરંતુ આદેશમાં કહ્યું હતું કે ગધીમાળના મેળા દરમિયાન ધીમે ધીમે પશુ બલિદાન ઘટાડવું જોઈએ. જો કે, કોર્ટે કહ્યું હતું કે તે ધાર્મિક માન્યતાઓ સાથે સંબંધિત છે, તેથી તેની સાથે જોડાયેલા લોકોની ધાર્મિક ભાવનાઓને ઠેસ પહોંચાડી શકાય નહીં.
