૧૬ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૫ ના રોજ, ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) એ માનવરહિત અવકાશયાન ડોકીંગમાં ઐતિહાસિક સફળતા હાંસલ કરી. ઇસરોએ અવકાશયાન ડોકીંગની જટિલ ટેકનોલોજીનું સફળતાપૂર્વક પ્રદર્શન કરીને અવકાશ સંશોધન ક્ષેત્રે એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભર્યું. ભારત હવે આ ટેકનોલોજીમાં સફળતા મેળવનારા દેશોની યાદીમાં જાડાઈ ગયું છે, જેમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, રશિયા અને ચીનનો સમાવેશ થાય છે જેમણે આ સિદ્ધિ મેળવી લીધી છે.
આ સફળતા સ્પેસ ડોકિંગ એક્સપેરિમેન્ટ (સ્પેડેક્સ) મિશનને આભારી હતી, જેમાં બે નાના અવકાશયાન – લક્ષ્ય અને ચેઝર – ડોક કરવામાં આવ્યા હતા. બંને વાહનોનું સંયુક્ત વજન આશરે ૨૨૦ કિલો હતું. આ વાહનો ૩૦ ડિસેમ્બર ૨૦૨૪ ના રોજ ભારતીય નિર્મિત રોકેટ દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા અને પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવ્યા હતા. ૧૧ જાન્યુઆરીના રોજ, આ વાહનો વચ્ચે ડોકીંગ દાવપેચ સફળતાપૂર્વક કરવામાં આવ્યો.
આ સફળતા માત્ર ઇસરો માટે એક ટેકનિકલ સિદ્ધિ નથી પરંતુ ભવિષ્યના મિશન માટે પણ એક સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થઈ શકે છે. આના દ્વારા, ભારત હવે ઉપગ્રહ સેવા, અવકાશ નિર્માણ અને ચંદ્ર પર માનવ મિશન જેવા મહત્વપૂર્ણ અને જટિલ મિશન માટે માર્ગ મોકળો કરી શકે છે. આ સિદ્ધિ ઇસરો માટે અવકાશ સંશોધનમાં આગળ વધવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે અને ભવિષ્યમાં ભારતને વૈÂશ્વક અવકાશ સમુદાયમાં એક ઉભરતા નેતા તરીકે સ્થાપિત કરી શકે છે.
સ્પેડેક્સ મિશને એ પણ સાબિત કર્યું છે કે ભારત અવકાશ સંશોધનના ક્ષેત્રમાં તેની તકનીકી ક્ષમતાઓમાં સતત વધારો કરી રહ્યું છે અને હવે વૈશ્વિક અવકાશ સ્પર્ધામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવવા માટે તૈયાર છે. આ મિશનની સફળતાએ ભારતને તેના અવકાશ મિશનમાં આત્મનિર્ભર બનવાની નજીક તો લાવ્યું જ છે, પણ ભવિષ્યમાં દેશ માટે વધુ જટિલ અવકાશ મિશન હાથ ધરવાનો માર્ગ પણ ખોલ્યો છે.
