૧૯મી પૂર્વ એશિયા સમિટમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ આતંકવાદને વિશ્વ માટે ગંભીર ખતરો ગણાવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું, ‘આતંકવાદ વૈશ્વીક શાંતિ અને સુરક્ષા માટે ગંભીર પડકાર છે. આનો સામનો કરવા માટે માનવતામાં વિશ્વાસ રાખતી શક્તિઓએ સાથે મળીને કામ કરવું પડશે. આ ઉપરાંત સાયબર, મેરીટાઇમ અને સ્પેસના ક્ષેત્રોમાં પણ પરસ્પર સહયોગને મજબૂત બનાવવો પડશે.
સમિટમાં પીએમ મોદીએ કહ્યું, ‘ભારતે હંમેશા આસિયાનની એકતા અને કેન્દ્રિયતાને સમર્થન આપ્યું છે. આસિયાન ભારતના ઈન્ડો-પેસિફિક વિઝન અને ક્વોડ સહકારના કેન્દ્રમાં પણ છે. ભારતની “ઇન્ડો-પેસિફિક ઓશન ઇનિશિયેટિવ” અને “ઇન્ડો-પેસિફિક પર આસિયાન આઉટલુક” વચ્ચે ઊંડી સમાનતાઓ છે એક મુક્ત, ખુલ્લું, સમાવિષ્ટ, સમૃદ્ધ અને નિયમો આધારિત ઇન્ડો-પેસિફિક સમગ્ર ક્ષેત્રની શાંતિ અને પ્રગતિ માટે મહત્વપૂર્ણ છે. દક્ષિણ ચીન સમુદ્રની શાંતિ, સુરક્ષા અને સ્થિરતા સમગ્ર ભારત-પ્રશાંત ક્ષેત્રના હિતમાં છે.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ઈસ્ટ એશિયા સમિટમાં કહ્યું હતું કે, “વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં ચાલી રહેલા સંઘર્ષની સૌથી વધુ નકારાત્મક અસર ગ્લોબલ સાઉથના દેશો પર પડી રહી છે. દરેક ઈચ્છે છે કે પછી તે યુરેશિયા હોય કે પશ્ચિમ એશિયા, જલદી. શક્ય છે.” શાંતિ અને સ્થિરતા પુનઃસ્થાપિત થવી જોઈએ. હું બુદ્ધની ભૂમિમાંથી આવ્યો છું અને મેં વારંવાર કહ્યું છે કે આ યુદ્ધનો યુગ નથી. સાર્વભૌમત્વ, પ્રાદેશિક અખંડિતતા અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાઓનું સન્માન કરવું જરૂરી છે. માનવતાવાદી અભિગમ, ભારત પોતાની જવાબદારી નિભાવીને આ દિશામાં દરેક શક્ય યોગદાન આપવાનું ચાલુ રાખશે.
સમિટમાં વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ ચક્રવાત યાગીથી પ્રભાવિત લોકો પ્રત્યે ઊંડી સંવેદના વ્યક્ત કરી હતી. પીએમ મોદીએ કહ્યું, અમારું માનવું છે કે યુએનસીએલઓએસ હેઠળ દરિયાઈ ગતિવિધિઓ હાથ ધરવી જાઈએ. નેવિગેશન અને એર સ્પેસની સ્વતંત્રતા સુનિશ્ચિત કરવી જરૂરી છે. તેમણે કહ્યું કે ભારત મ્યાનમારની પરિસ્થિતિ પર આસિયાનની સ્થિતિને સમર્થન આપે છે, તેમણે ઉમેર્યું કે અમે માનીએ છીએ કે માનવતાવાદી સહાયતા ચાલુ રાખવી મહત્વપૂર્ણ છે.
પીએમ મોદીએ આ કોન્ફરન્સમાં ચીનનું નામ લીધા વગર તેને સલાહ પણ આપી છે. પીએમ મોદીએ તેમના નિવેદનમાં કહ્યું કે અમે એક શાંતિ-પ્રેમી રાષ્ટ્ર છીએ, જે એકબીજાની રાષ્ટ્રીય અખંડિતતા અને સાર્વભૌમત્વનું સન્માન કરે છે અને અમે અમારા યુવાનો માટે ઉજ્જવળ ભવિષ્ય સુનિશ્ચિત કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છીએ. હું બધા માનું છું કે ૨૧મી સદી એ ‘એશિયન સદી’ છે. આજે જ્યારે વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં સંઘર્ષ અને તણાવ છે, ત્યારે ભારત અને આસિયાન વચ્ચે મિત્રતા, સમન્વય, સંવાદ અને સહયોગ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે.
તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે સમિટ દરમિયાન, નેતાઓએ યુએનસીએલઓએસના મહત્વને કાનૂની માળખા તરીકે રેખાંકિત કર્યું હતું જેમાં મહાસાગરો અને સમુદ્રોમાં તમામ પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરવામાં આવે છે, અને તેના વ્યૂહાત્મક મહત્વના રાષ્ટ્રીય, પ્રાદેશિક અને વૈશ્વીક પગલાંના આધાર તરીકે પીએમ મોદીએ તેમના સંબોધન દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે આ ક્ષેત્રનો વિકાસ “સહાયક લોકતાંત્રિક મૂલ્યો, સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતામાં મજબૂત વિશ્વાસ અને કાયદાના શાસન અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રના સિદ્ધાંતો પર આધારિત વિશ્વાસ અને વિશ્વાસ દ્વારા કરવામાં આવશે. ચાર્ટર.” શાંતિ, સ્થિરતા અને સમૃદ્ધિ માટે બોલાવવામાં આવે છે.આસિયાન સમિટમાં પણ ભારત ચીનને પાઠ ભણાવતું જોવા મળ્યું હતું. ભારત ઉપરાંત આ સમિટમાં ભાગ લેનારા અન્ય દેશોએ પણ દક્ષિણ ચીન સાગરને લઈને ચીનની નીતિની આકરી નિંદા કરી છે. આ કોન્ફરન્સમાં ભાગ લેનાર તમામ દસ દેશોએ ચીનની વિસ્તરણવાદી નીતિની આકરી ટીકા કરી હતી. લાઓસની રાજધાની વિએન્ટીયાનમાં આયોજિત આ સંમેલનમાં દક્ષિણપૂર્વ એશિયાઈ રાષ્ટ્રોના સંગઠનના તમામ ૧૦ સભ્ય દેશોએ ભાગ લીધો હતો. આ સમયગાળા દરમિયાન, ખાસ કરીને તમામ દેશો આ ક્ષેત્રમાં ચીનની વધતી આક્રમકતાથી અસ્વસ્થ દેખાયા. બધાએ ચીનની આ નીતિની પણ નિંદા કરી.
આ કોન્ફરન્સ દરમિયાન દક્ષિણપૂર્વ એશિયાના નેતાઓએ વિવાદિત દક્ષિણ ચીન સાગરમાં અથડામણ બાદ આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાનું સન્માન કરવા ચીન પર દબાણ વધાર્યું છે. આ કોન્ફરન્સ દરમિયાન ચીનના વડા પ્રધાન લી કવિઆંગ એકલા દેખાતા હતા. આ મીટિંગ દરમિયાન તેઓએ તેમની પ્રાદેશિક બાબતોમાં હસ્તક્ષેપ માટે “બાહ્ય દળો”ને દોષિત ઠેરવ્યા. આ બેઠક એવા સમયે યોજાઈ હતી જ્યારે થોડા દિવસો પહેલા ચીન અને આસિયાનના સભ્યો ફિલિપાઈન્સ અને વિયેતનામ વચ્ચે સમુદ્રમાં હિંસક અથડામણ થઈ હતી. તે સંઘર્ષની અસર પરિષદ દરમિયાન પણ જોવા મળી હતી. કોન્ફરન્સ દરમિયાન ફિલિપાઈન્સના પ્રમુખ ફર્ડિનાન્ડ માર્કોસ જુનિયરે કહ્યું કે ચીનની ગતિવિધિઓને કારણે દક્ષિણ ચીન સાગરમાં એકંદર પરિસ્થિતિ તંગ અને યથાવત છે તે ખેદજનક છે. નામ જાહેર ન કરવાની શરતે બોલતા આસિયાનના એક અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, લીએ જવાબ આપતા કહ્યું કે દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર “એક સહિયારું ઘર” છે અને ચીન તેની સાર્વભૌમત્વનું રક્ષણ કરવાની જવાબદારી ધરાવે છે. આપણે સમજવું જોઈએ કે આપણો વિકાસ પણ કેટલાક અસ્થિર અને અનિશ્ચિત પરિબળોનો સામનો કરી રહ્યો છે. બાહ્ય દળો ઘણીવાર દરમિયાનગીરી કરે છે અને એશિયામાં જૂથવાદ અને ભૌગોલિક રાજકીય સંઘર્ષો શરૂ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.
આ કોન્ફરન્સના અંત પછી, એક સંયુક્ત નિવેદન પણ બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. આ નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ ક્ષેત્રમાં શાંતિ, સ્થિરતા, દરિયાઈ સલામતી અને સુરક્ષા, નેવિગેશનની સ્વતંત્રતા અને સમુદ્રના અન્ય કાયદેસર ઉપયોગો જાળવવા અને તેને પ્રોત્સાહન આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું એ આપણા બધાની જવાબદારી છે. આ સંદર્ભમાં, અમે દક્ષિણ ચીન સાગરમાં રાજ્યોના પક્ષકારોના આચાર પરના ઘોષણાના સંપૂર્ણ અને અસરકારક અમલીકરણને સમર્થન આપીએ છીએ અને દક્ષિણ ચીન સમુદ્રમાં અસરકારક અને નક્કર આચારસંહિતાના વહેલા નિષ્કર્ષની રાહ જાઈ રહ્યા છીએ. સમિટ દરમિયાન ડિજિટલ ટ્રાન્સફોર્મેશનને આગળ વધારવા પર એક અલગ સંયુક્ત નિવેદન જારી કરીને, નેતાઓએ એક નવો આસિયાન-ભારત એક્શન પ્લાન (૨૦૨૬-૨૦૩૦) બનાવવા માટે સંમત થયા હતા, જે આસિયાન-ભારત ભાગીદારીની સંપૂર્ણ સંભાવનાને સાકાર કરવામાં બંને પક્ષોને માર્ગદર્શન આપશે.
