પાકિસ્તાન સાથે ચાલી રહેલા તણાવ વચ્ચે, શનિવારે સરહદી રાજ્યો પંજાબ, જમ્મુ અને કાશ્મીર, ગુજરાત, રાજસ્થાન, તેમજ હરિયાણા અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ ચંદીગઢમાં મોક ડ્રીલ યોજાશે. આ કવાયત અગાઉ ઓપરેશન શીલ્ડ હેઠળ ગુરુવારે યોજાવાની હતી, પરંતુ વહીવટી કારણોસર તેને મુલતવી રાખવામાં આવી હતી. ૧૦ મેની સાંજથી પાકિસ્તાન સાથે યુદ્ધવિરામ અમલમાં આવ્યા પછી પહેલીવાર મોક ડ્રીલ યોજાઈ રહી છે.
અગ્નિશામક સેવાઓ અને હોમગાર્ડ્સના મહાનિર્દેશાલયે કહ્યું છે કે મોક ડ્રીલ દુશ્મન વિમાન, ડ્રોન અને મિસાઇલ હુમલાઓનો સામનો કરવાની રીતો શીખવશે. આ દરમિયાન, સાયરન વગાડવામાં આવશે અને કટોકટી પ્રતિભાવ પ્રણાલીઓનું પણ પરીક્ષણ કરવામાં આવશે. નાગરિક સંરક્ષણ અધિકારીઓએ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને શનિવારે સાંજે ૫ વાગ્યાથી તમામ સ્થાનિક વહીવટીતંત્રોને સામેલ કરીને મોક ડ્રીલનું આયોજન અને સંચાલન કરવા વિનંતી કરી.
ઓપરેશન શીલ્ડ દરમિયાન, નાગરિક સુરક્ષા અંગે સ્થાનિક વહીવટની તૈયારી સુનિશ્ચિત કરવા,એનસીસી એએસએસ ભારત સ્કાઉટ્સ અને ગાઇડ્સ જેવા સ્વયંસેવકોની સેવાઓ લેવા, દુશ્મન વિમાન અને મિસાઇલ હુમલાઓ અંગે વાયુસેના અને નાગરિક સંરક્ષણ નિયંત્રણ રૂમ વચ્ચે હોટલાઇન સ્થાપિત કરવા, હવાઈ હુમલો સાયરન સક્રિય કરવા, બ્લેકઆઉટ સુનિશ્ચિત કરવા, જાહેર અને સંપત્તિની સુરક્ષા જેવી વિવિધ કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. અગાઉ, પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા પછી, કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયની સૂચના પર ૭ મેના રોજ ૨૪૪ જિલ્લાઓમાં મોક ડ્રીલ કરવામાં આવી હતી.
આ કવાયતના ભાગ રૂપે, મહત્વપૂર્ણ સ્થાપનાઓની ઓળખ છુપાવવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવે છે જેથી તેમની સલામતી સુનિશ્ચિત થાય. આ એટલા માટે કરવામાં આવે છે કે દુશ્મન વિમાન દૂરથી મહત્વપૂર્ણ ફેક્ટરીઓ અને સ્થાપનાઓને નિશાન બનાવી ન શકે. કોઈપણ યુદ્ધમાં, દુશ્મન સેના પહેલા આવા સ્થાપનાઓને નિશાન બનાવે છે જેથી અર્થતંત્ર તૂટી શકે. આ ઉપરાંત, હુમલાની સ્થિતિમાં, સામાન્ય લોકોના સલામત સ્થળાંતર માટે યોજના બનાવવામાં આવે છે અને વારંવાર રિહર્સલ કરવામાં આવે છે.
મોક ડ્રીલ દરમિયાન, સામાન્ય નાગરિકોએ વહીવટીતંત્રની સૂચનાઓનું પાલન કરવું પડશે. આ દરમિયાન, જ્યારે સાયરન વાગે છે, ત્યારે વહીવટીતંત્ર દ્વારા સૂચવેલા સલામત સ્થળોએ જવા માટે તૈયારી કરવી પડશે. બ્લેકઆઉટના કિસ્સામાં, ઘરે રહેવું અને ઘરોની લાઇટ બંધ કરવી શામેલ છે.
હુમલો સાયરન- મોક ડ્રીલ દરમિયાન, હવાઈ હુમલાની ચેતવણી આપવા માટે સાયરન વાગશે. આનો અર્થ એ છે કે નજીકમાં ક્યાંક રોકેટ અથવા મિસાઇલ દ્વારા હુમલો થવાનો છે અને બધા નાગરિકોએ તાત્કાલિક સરકાર દ્વારા ઓળખાયેલ સલામત સ્થળે જવું જોઈએ.
નાગરિકો માટે તાલીમ- સામાન્ય નાગરિકો અને શાળાના વિદ્યાર્થીઓ માટે ઘણી જગ્યાએ તાલીમ આપવામાં આવશે, જેમાં હુમલાની સ્થિતિમાં શું કરવું અને તમારી આસપાસના લોકોને કેવી રીતે મદદ કરવી તે શીખવવામાં આવશે. આ દરમિયાન, લોકોને ગભરાટથી બચાવવા અને પ્રાથમિક સારવાર આપવાનો પણ સમાવેશ થાય છે.
બ્લેકઆઉટ- અચાનક વીજળી કાપ પછીની પરિસ્થિતિ માટે તાલીમ આપવામાં આવશે. હવાઈ હુમલા દરમિયાન, ઘણા વિદ્યુત ઉપકરણો બંધ કરવામાં આવશે, જે દુશ્મનના હવાઈ હુમલાને ટાળવામાં ખૂબ મદદરૂપ થશે.
જોખમી વિસ્તારમાંથી છુપાઈને બહાર નીકળવું – દરેકને છુપાવવા, મહત્વપૂર્ણ વસ્તુઓ અને સ્થાનો છુપાવવા માટે તાલીમ આપવામાં આવશે. જેથી દુશ્મન ઉપગ્રહ અથવા હવાઈ દેખરેખ દરમિયાન આ બધું સરળતાથી દેખાતું ન હોય. સૌથી જોખમી વિસ્તારોમાંથી બહાર નીકળવા અને લોકોને બહાર કાઢવા માટે પણ તાલીમ આપવામાં આવશે.
છેલ્લી મોક ડ્રીલ આ મહિનાની શરૂઆતમાં, ૭ મેના રોજ હાથ ધરવામાં આવી હતી. પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા પછી ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે તણાવપૂર્ણ વાતાવરણ વચ્ચે આ કવાયત દેશભરમાં હાથ ધરવામાં આવી હતી. આ ૫૪ વર્ષ પહેલાં ૧૯૭૧ માં બન્યું હતું. ત્યારબાદ બાંગ્લાદેશની મુક્તિ માટેનું યુદ્ધ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સંપૂર્ણ યુદ્ધમાં ફેરવાઈ ગયું, જે દેશની પૂર્વ અને પશ્ચિમ બંને સરહદો પર લડવામાં આવ્યું હતું. તે સમયે, નાગરિકોના જાનમાલનું નુકસાન ઓછું કરવા માટે આવી કવાયત હાથ ધરવામાં આવી હતી.
